|
đỗ tư nghĩa
36. Cảnh không nhà
Hàn Sơn là một ngôi nhà không có cột kèo hay tường vách. Sáu cửa lớn bên trái và bên phải đều để ngỏ. Hành lang là bầu trời xanh. Hàn Sơn
Một ngôi nhà là một nơi an toàn để trở về – “chốn nương thân” (asylum) trong cái nghĩa thực nhất của từ này. Nhà và gia đ́nh là nơi mà chúng ta có thể cảm thấy thoải mái và an toàn để lui về. Nhưng trầm cảm có thể khiến ta cảm thấy như thể ḿnh bị trôi dạt, không nhà trên thế gian này. Ta có thể cảm thấy như vậy một cách quá thấm thía, đến nỗi ta đối phó bằng cách lưu lại bên trong ngôi nhà của ḿnh và không bao giờ bước chân ra ngoài. Như ca từ của một bản Blue xưa, nhà là ở trong tâm ta. Thế nhưng, trong trầm cảm, khi cố t́m kiếm cái cảm giác của sự “qui-tâm ” (sự tập trung) và an toàn đó bên trong ḿnh, ta không thể t́m thấy nó ở đâu cả. Bởi vậy, ta ẩn núp bên trong pḥng, kéo màn cửa xuống, và cố khoá chặt cửa để cách ly với những mạo hiểm bấp bênh của thế giới bên ngoài. Khi không thể t́m thấy ngôi nhà của ḿnh, ta có thể quay t́m sự giúp đỡ nơi những người mà đă chọn sống đời không nhà. Từ thời của Đức Phật, những tu sĩ đă rời bỏ nhà cửa, gia đ́nh và của cải của họ để tu hành theo đạo Phật. (“Kẻ xuất gia” là một từ ngữ dùng để gọi một tu sĩ Phật giáo). Ban đầu, không có những tu viện lớn. Những nhà sư sống trong rừng, tồn tại nhờ vào những ǵ mà họ nhận được trong suốt những buổi khất thực hằng ngày của họ. Chúng ta có thể học được ǵ từ những người này? Ta học được điều này: trong một ư nghĩa nào đó, tất cả chúng ta đều là kẻ không nhà. § Cái mà chúng ta gọi là nhà, th́ chỉ là mong manh và giả tạm. Ngay cả cái hành tinh này cũng là một nơi mà chúng ta chỉ lưu lại một thời gian ngắn thôi. Những người mong muốn đi theo bước chân Đức Phật, theo truyền thống, nguyện theo 3 phát nguyện, bao gồm việc “ nương tựa” vào Phật (vị Thầy), chân lư ( Pháp – dharma) và cọng đồng Phật giáo (tăng – sangha). Sư phụ của tôi, Sư Trưởng Katagiri, đă bảo chúng tôi rằng khi chúng ta phát nguyện 3 điều này, ta trở nên những “kẻ tỵ nạn” (nương tựa). Ông không chỉ khéo “chơi chữ.” Khi chúng ta ném ḿnh vào trong đời sống tâm linh (“thế giới của Đức Phật,” như ông nói), chúng ta làm như thế mà không có sự bảo đảm, không có sự chờ mong, không có sự hứa hẹn được phần thưởng, hay sẽ t́m thấy một cái ǵ đó bền vững. Chúng ta đặt chính ḿnh một cách trọn vẹn vào trong thế giới của vô thường. Một khi chúng ta đă làm như vậy, thật khó mà trở lại với những cách suy nghĩ và cách sống cũ. Đạo Phật đă thay đổi qua nhiều thế kỷ. Những tu sĩ bắt đầu trồng thức ăn của riêng họ và sau cùng xây dựng những tu viện lớn để sống trong đó. Thế nhưng, cái ư tưởng về “cuộc sống không nhà” vẫn tiếp tục là nét cơ bản trong cuộc đời một nhà tu. Nó đă tiếp tục bởi v́ có một bài học quư giá trong lời dạy đó. Trầm cảm cho chúng ta một cơ hội để nếm và xúc chạm một cách rơ ràng cái ư nghĩa của việc “xuất gia,” của việc không nhà. Một khi chúng ta đă xúc chạm nó, chúng ta trở lại một lần nữa với câu hỏi : “ phải sống như thế nào? ” Thế nhưng thiền (meditation) có thể là một loại nhà. Nó là một nơi mà chúng ta có thể trở lại măi, nơi mà ở đó ta có thể an trú với tất cả nỗi sợ hăi và sầu muộn của bản thân. Nó có thể dạy ta sống trong cái sự thật rằng ta thực sự không có một ngôi nhà. Trong thiền tập, ta đă đi cái bước tối hậu, ngồi ở đó, trần truồng trên cơi thế. Trong cái nơi đó, toàn bộ thế gian sau cùng trở thành ngôi nhà của ta.
KHÁM PHÁ THÊM: Ngồi yên lặng, hăy bắt đầu theo dơi hơi thở của bạn. Hăy cảm nhận trọng lượng cơ thể bạn trên chỗ ngồi của bạn. Hăy cảm nhận những ranh giới của cái cơ thể này - cái “ngôi nhà” của bạn. Hăy để cho chính bạn an định một cách đầy đủ vào trong cơ thể bạn, và hăy thầm suy nghĩ: “ Nhà.” Hăy có ư thức về căn pḥng nơi mà bạn đang ngồi yên lặng thở. Khi bạn thở ra, hăy để cho ư thức bạn di chuyển vào trong cái không gian bên trong những bức tường, sàn nhà và trần nhà, mà đang bao quanh bạn. Hăy cảm nhận cái mái nhà trên đầu bạn, là một bộ phận hợp thành của cái ngôi nhà mà những bức tường này nâng đỡ. Khi bạn thở vào, hăy thầm nghĩ: “Nhà.” Hăy cảm nhận cái nền đất đang nâng đỡ ngôi nhà này. Mặt đất, tiếp tục sâu hằng dặm bên dưới bạn, kéo bạn xuống, nâng đỡ bạn và ngôi nhà này. Khi bạn thở ra, hăy để cho ư thức của bạn di chuyển xuống vào trong mặt đất này bên dưới bạn. Thở vào, hăy thầm nghĩ: “Nhà.” Bây giờ, hăy cảm nhận bầu trời mở rộng phía trên và xung quanh bạn. Bầu trời xanh nơi mà những con chim bay, nơi mà cơn gió nhẹ thổi, và làn không khí mà bạn thở, cũng đến từ đó. Hăy để cho ư thức của bạn di chuyển ra với hơi thở của bạn, vào trong bầu trời xanh này. Thở vào, và thầm nghĩ, “Nhà.” Thở ra, hăy cảm nhận cái khoảng không gian bát ngát phía bên kia bầu trời xanh này, nơi mà mặt trời và mặt trăng lượn ṿng (circle) và chiếu sáng. Thở ra, hăy để cho ư thức của bạn di chuyển ra, vào trong sự bát ngát này, vào trong những ngôi sao, những thiên hà, và những thế giới bên kia những thế giới. Thở vào, hăy ư thức rằng bạn đang thầm nghĩ: “ Nhà.” Hăy thư giăn vào trong sự bát ngát này, thở vào và ra, hăy để cho ư thức của bạn trôi ra, trôi vào và cảm nhận ngôi nhà của bạn khi bạn thở vào. Bây giờ tiếp tục để cho hơi thở của bạn chảy vào trong cái vũ trụ bao la này, hăy cảm nhận rằng cái bao la này đi trở lại vào trong bạn, vào trong mặt đất này nơi mà bạn ngồi, cái bầu trời xanh trên đầu bạn, cái mái nhà này, cái sàn nhà này, và cái đệm này. Thở vào, hăy cảm nhận hơi thở của bạn đổ đầy bụng dưới của bạn, và hăy thầm nghĩ, “ Nhà.”
trở về mục lục:
|
