|
Phan
LẮC LƯ
Tôi đi làm về đă tối hù nhưng cũng ráng ghé nhà thăm ông để tỏ ḷng đời sau c̣n nhớ đến đời trước cho bớt tủi thân những người muôn năm cũ. Chị nhà mở cửa cho tôi, chị cho hay trong tiếng thở dài: "Chú làm ơn nói ông ấy giúp chị một tiếng… thằng con đă lau chùi bộ lư theo lệnh bố từ hôm ông ấy đang làm th́ cánh tay không nhấc lên được nữa, phải đi bệnh viện. Thế mà xuất viện về, không ưng ư nên lại lôi ra garage chùi lại. Ngoài garage th́ lạnh, ông ấy vừa khoẻ lại mà cứ ráng… không khéo lại đau. Chú ạ! Khuyên ông ấy giùm chị nhá. Ở đây, lau chùi bụi bặm cho bộ lư là được rồi. Đâu cần đánh bóng đến bóng loáng bóng lộn lên làm ǵ!..."
Bà chị nói lê thê như đường về quê… tôi nghe quen rồi nên lơ là lắm! Tôi cứ bươn bươn ra garage để gặp ông bạn già. Tiện tay, xách luôn chai Remy uống dở trên bệ ḷ sưởi ra garage v́ tôi cũng đang lạnh teo.
H́nh ảnh mái đầu nhiều muối hơn tiêu, nối với xác thân c̣m cơi bằng cái cổ c̣ thảm hại, hai cánh tay trơ xương cứ cặm cụi dưới ánh đèn vàng lạnh lẽo ngoài garage, bạn tôi chậm răi đánh bóng bộ lư đồng như đánh bóng một thời vàng son đă mất. Qua đôi kính lăo trễ xuống hết cỡ, liệu có thấy lại quê hương đă xa trong bộ lư đồng?! Tôi mủi ḷng nên làm một ngụm Remy cho bớt xúc động, đưa chai sang ông "làm ngụm cho ấm đi đại ka." Ông từ chối, "Anh mới ở bệnh viện về, uống ǵ nổi. Chú uống đi." Tôi lai rai Remy để sưởi lại bộ ḷng đông đá; ông cứ cặm cụi đánh bóng lại một dĩ văng đă xa. Có nói ông đem vào nhà làm cho bớt lạnh th́ ông cũng chẳng chịu, ĺ như con trâu già ngang nghạnh đến phải nói lén chứ đâu dám nói hỗn với ông.
Rượu thấm, đuổi cái lạnh ra ngoài cơ thể, tôi xăn tay tay áo để giúp ông một tay cho nhanh. Ông không bằng ḷng với cách làm mạnh tay cho rồi việc của tôi. Th́ ra ông chùi lư là lau chùi kỷ niệm chứ không phải chùi lư tốc hành để mẹ cho chút tiền đi chơi với bạn bè như tôi thuở nhỏ. Ông khoan thai và thành khẩn như một tín đồ lau vật thánh. Giọng Bắc di cư của ông đều đều như người ta ru con…
"Hôm anh ra tù, cứ mong sao chóng về tới nhà để nh́n lại gia đ́nh, vợ con. Về tới nhà th́ lại mong sao cho chóng tối mà ṭm tem, 7 năm xa vợ nó dâng lên đến óc. Nhưng khi con cái đă ngủ, vợ vật vờ ngáp vắn ngáp dài sau một ngày cơ cực. Trời đă khuya lơ khuya lắc tự bao giờ, anh không sao chợp mắt được dù anh cũng đă quá mệt với đường xa và đói khát. Trong bóng tối chập chờn của ánh đèn hàng xóm, đèn đường, xuyên qua cửa sổ, anh đi ra nhà trước, ngồi bất động trong không gian lặng thinh về sáng. Nghĩ đến 7 năm xa cách mà mủi ḷng! Vợ chỉ c̣n một tay xách nặng, chỉ c̣n da bọc xương như ma trơi ngoài đồng. Hoá ra, anh đi tù, coi vậy mà ḿnh yên tâm khi không c̣n hy vọng ǵ nữa, ḿnh ngủ cho quên đói, chóng qua đêm để thấy mặt trời th́ bớt lạnh, đói khát tính sau. Đâu như vợ ở nhà với bầy con th́ phải nghĩ đến bữa chợ ngày mai, cơm gạo áo tiền cho bọn trẻ, khoản nào giành giụm để thăm nuôi chồng tù đày? Kể ra cơ man nào cho hết cơ cực của người vợ lính-thất trận.
Đêm. Anh ngồi nh́n căn nhà cha mẹ để lại với những kỷ vật gia đ́nh đă lặng lẽ ra đi trong khoản thời gian anh ở tù như bộ ván, tivi, tủ lạnh, máy nhạc, radio… cái xe Vespa của anh cũng không c̣n. Anh không tiếc của v́ khi dư giả th́ sắm để pḥng khi túng thiếu có cái bán mà độ nhật. Buồn nhất là cái tủ thờ cũng đă ra đi để đổi lấy cơm gạo cho con trẻ, để thăm nuôi anh trong tù. Bộ lư mà anh phải lau chùi, đánh bóng hàng năm cũng không c̣n hiện diện. H́nh ảnh ông bà, cha mẹ anh được gắn lên vách với mấy cây đinh tong teo như anh vậy.
Căn nhà càng trống trải, anh càng thương vợ hơn v́ biết lúc phải bán những vật thờ ấy đi th́ người bán đau ḷng đến đâu mà anh th́ không chia sẻ được ǵ. Mỗi lần được thăm nuôi th́ anh cứ mừng với quà gia đ́nh, hương vị nấu nướng từ bàn tay vợ ḿnh. Mừng hơn được thăm, được ăn trong hoàn cảnh đói khát là vợ ḿnh chung thủy lúc ḿnh sa cơ, chứ nhiều người bạn tù nh́n vợ bạn thăm bạn rồi ngồi khóc v́ vợ ḿnh đă sang ngang. Cảnh tù đày th́ cơ man nào kể hết những xót xa, đau ḷng…
Năm anh được ra tù cũng vào dịp tết. Được về nhà ăn tết với gia đ́nh sau 7 năm tù đày mới tiếc nuối những cái tết trước đó, cứ vui bạn mà đi chơi cho thoả chứ có thiết ǵ gia đ́nh, vợ con đâu! Ngày mồng một tết - năm anh về. Cúng ông bà, cha mẹ trên cái bàn ọp ẹp trải ny-lon. Duy mỗi con gà gị lớn hơn nắm tay ḿnh chút xíu, cũng ốm trơ xương như gia chủ mà mang trọng trách to lớn hơn tầm vóc của nó nhiều lần là cả nhà dán mắt vào ngần ấy thịt tươi. B́nh bông vạn thọ cuối chợ ba mươi buồn thê thiết như thần thánh đă bỏ loài người. Anh dâng hương tổ tiên mà không cầm được nước mắt. Vợ anh cũng lả chả nhưng là xin lỗi anh v́ quá túng thiếu nên đă bán mất tủ thờ với lư hương. Nói gian không phải con người, anh biết thương vợ từ đấy. Mấy mặt con rồi mới thương, chứ hồi cưới nhau th́ ḿnh chỉ mê thôi! Đi lính mà cứ trông về phép để táy máy tay chân, đến chịu không nổi lính rừng th́ đành cho cưới. Cưới vợ rồi th́ lại đi biền biệt để khổ cho người ở lại làm dâu.
Hôm mồng một tết năm ấy. Cô em út của anh cũng nghèo rớt mồng tơi, nhưng nó c̣n giữ được ít ṿng vàng mà mẹ anh cho nó của hồi môn hôm nó đi lấy chồng. Nó bán tuốt để dúi cho anh ít vốn liếng mà làm ăn, "làm lại từ đầu đi ông anh". Anh lang thang với cái xe đạp cũ, cũng là đi kiếm bạn bè xưa xem có làm được ǵ không? Bạn làm ăn được th́ ḿnh không gặp mà cứ lần đến nhà những bạn tù c̣n chưa được thả để động viên vợ con họ, gặp gia cảnh nào quá bi thương th́ lại chia cơm sẻ áo nên tiền cô em cho để làm ăn mà chỉ thấy ăn chứ cũng chưa làm được ǵ. Đâu ngờ, ma đưa lối qủy dẫn đường anh lang thang ra khu Lê Công Kiều phụ chợ cho thằng lính cũ, vợ chồng nó có cái sạp bán đồ cổ mà chủ yếu là lường gạt khách Liên sô. Anh gặp kẻ cắp đưa ra chợ bán bộ lư - sao trông giống bộ lư nhà ḿnh như đúc thế này? Bộ lư nhà anh có vết tích của anh trong đó. Lần anh cởi áo quất con dơi bay vào nhà, ai dè cái áo lôi bộ lư nhào xuống đất, găy mất một tai lư. Bố anh khéo tay đến đáng nể, ông cụ không đưa đi hàn v́ sợ xấu, ông cụ tự khoan, tự bắt bù-lon vào trong để khỏi thấy dấu hàn làm mất đẹp. Thật là chỉ có anh mới hiểu được bộ lư v́ sao hai tai lư th́ một bên đúc sẵn c̣n một bên gắn bù-lon. Không ngờ anh gặp lại bộ lư nhà ḿnh ngoài chợ trời, thế là chút tiền c̣n lại mà cô em đưa cho làm ăn, anh mua lại bộ lư gia bảo đă lưu lạc như anh đi tù. Anh đưa được đúng bộ lư của gia đ́nh về nhà th́ ân hận khi thấy vợ anh thở dài… cô em ruột hay tin cũng không buồn nói đến người đi trên mây - nó gọi anh như thế mới văn vẻ làm sao!
Rồi th́ mọi khó khăn cũng dần qua đi để anh lại được chùi lư mấy cái tết tiếp nối cho đến ngày anh đi xuất ngoại. Anh bảo vợ chồng cô em bỏ cái pḥng ở tập thể mà chúng nó được cấp cho công nhân viên, chúng dọn về ở căn nhà cha mẹ để lại cho anh nhưng anh đi rồi th́ cho lại em út chứ không muốn bán.
Năm năm đầu ở Mỹ, sau khi ổn định được cuộc sống mới, anh gởi tiền về cho cô em sửa sang lại nhà cửa, dù ǵ cũng là nhà từ đường mà cha mẹ để lại. Nó báo cho anh hay là chồng nó đă xin được việc làm mới. Làm đến phó giám đốc Công ty xuất nhập khẩu ǵ đó nên tụi nó khá rồi, đừng gởi tiền về nữa. Có về chơi được th́ về. Vậy là vợ chồng anh về chơi, cũng vào dịp tết. Căn nhà không c̣n vết tích ǵ xưa cũ, căn nhà lầu ba tầng trên mảnh đất cũ đă làm anh tê tái trong ḷng. Sự hào nhoáng tân thời nó kịch cỡm trong mắt anh dễ sợ, nhưng nói ra th́ lại sợ em út nó buồn. Bây giờ, trên bàn thờ khảm xà cừ nhà ông Phó giám đốc Công ty xuất nhập khẩu nghi ngút trầm hương, hoa trái choáng ngợp - sa hoa lộng lẫy, rượu tây sắp hàng chói mắt nhân gian… cũng may là cô em khôn hồn không bán ve chai hay vứt bỏ bộ lư của anh, nó cho vào kho đồ cũ sau vườn.
Anh trở lại Mỹ với bộ lư nhiều kỷ niệm gia đ́nh mà anh xem như kỷ vật của tiền nhân để lại. Những ngày giáp tết, anh lau chùi sự trân qúy riêng anh đến khi nào hết sức th́ anh cho vô Chùa. Anh biết rơ con anh nó lau chùi v́ sợ mẹ nó la rầy chứ ḷng riêng đâu muốn. Anh cũng không muốn la rầy con cái v́ mỗi thời đại, thế hệ, có những ư nghĩ khác nhau về gia đ́nh và kỷ niệm…"
Ông nghẹn ngào nên không nói nữa, tôi thấy tôi bâng khuâng trong đôi mắt xa xăm của người đàn ông buông thả giọt buồn xuống hai g̣ má tóp teo. Anh đèn vàng héo hắt trong không khí đông tàn, tôi đưa chai rượu sang ông. Bây giờ th́ ông cầm, ngụm rượu không tốt cho sức khoẻ mà người ta cứ uống một cách tự nguyện khi đông tàn để hy vọng sang xuân ở cơi mơ hồ. Tôi ra về để đón xuân sang theo cách của tôi - cũng giống con ông trong thời đại iPot của chúng tôi là tất cả nén trong ḷng, một vật nhỏ nhoi trong túi áo có sức chứa 160GB - tương đương với bốn chục ngàn bản nhạc nên không bao giờ có thời gian để lắng nghe những t́nh tự quê nhà; nỗi bi thống thầm mặc của tiền nhân, hậu thế… tôi lắc lư ra về đón xuân, năm ấy.
* lắc lư
Ông cụ non v́ phải sang xuân mới lên hàng thất thập nhưng không phải hồi trẻ trác táng mà ra nông nỗi. Ông ấy thua trận trong chiến tranh Việt Nam nên bị tù đày và chịu đựng sự trả thù của phe thắng trận hết 7 năm khổ sai. Thân xác già trước tuổi của ông bây giờ là bằng chứng cho những người viết sử có lương tâm.
Ông ngồi nghe vợ con bàn tính về chương tŕnh tết Nguyên đán trong gia đ́nh tỵ nạn của ông, xong. Như mọi năm th́ giờ này bộ lư trên bàn thờ Gia tiên đă sáng loáng, nhưng năm nay, ông không c̣n đủ sức khoẻ để đánh bóng quá khứ nữa. Tổ tiên ông nh́n ông qua đôi mắt Lân bụi mờ nên ông khóc trong ḷng v́ nước mắt ứa ra được cũng đă cạn khô theo gịng thời gian phôi pha. Ông cụ ngồi bất động thật lâu trên ghế sofa, trong gian pḥng khách vắng yên như chiến trường xưa sau khi đă im tiếng súng. Đêm đông tàn ngoài khung cửa sổ, thỉnh thoảng lại rít lên những cơn gió tàn đông bi ai, buốt giá. Nỗi cô đơn chiếm cứ linh hồn ông đưa vào giấc ngủ chập chờn.
Đồng hồ trên tường nhẹ buông ba tiếng khô khốc làm ông thức giấc. Ư thức đầu tiên đưa ông về thực tại: Hôm nay là ba mươi tết. Những ngày ba mươi tết xa xưa gợi lên nụ cười thầm lặng khi ông nhớ đến lần đầu ông nắm tay ai trong giờ giới nghiêm! Một năm, con gái thời thượng ở quê ông chỉ được ở ngoài đường tới giờ giới nghiêm là đêm ba mươi tết với cớ đi Chùa hái lộc đầu năm. Con gái quê ông thường mượn vía Phật để mê trai, khi lậm rồi th́ vái Phật che chở cho trai ngoài tiền tuyến, chứ em hậu phương th́ chỉ cần anh tiền tuyến ôm ấp là đủ. Họ ăn chay song song với nói dối mẹ cha để gặp trai, họ cười ra nước mắt với trai… nhưng phải là trai thời loạn như ông vậy! Trai trốn quân dịch th́ họ chê cười, con gái quê ông thấy b́nh dị lắm nhưng kiêu ngạo ngầm th́ cao ngất Trường Sơn. Họ là tuyệt phẩm của chiến tranh trong chiếc áo dài ra thăm chiến sĩ nơi tiền đồn mỗi độ xuân về. Họ là tuyệt diệu của hoà b́nh - trên vai gánh nặng vượt suối băng rừng thăm trai thất trận…
Ông cụ thư thả đi bắc nước pha trà, đêm qua cụ bà vui cháu nên đă sang nhà con để ngủ với cháu một đêm. Vắng cụ bà một đêm th́ cụ ông đă ngủ sofa, vắng cụ bà trong cuộc đời này th́ ông ngủ đâu? Vắng cụ ông trong thời gian c̣n lại th́ cụ bà làm ǵ có ai để cằn nhằn? Suy ra, cụ ông phải giữ ǵn sức khoẻ, sống lâu cho cụ bà cằn nhằn chứ thôi lại tủi… "Bây giờ, tôi nói chẳng ai nghe!" Thế là sáng nay cụ ông giỏi hơn ngày thường - tự nhớ uống thuốc để giữ ǵn sức khoẻ.
Có được ấm trà trong một sáng tàn đông đất khách, sáng ba mươi tết quê nhà làm cụ ông lên tinh thần nhớ nước non ngàn dặm ra đi. Nhớ cụ bà thời xuân sắc với gương mặt quanh năm mùa xuân. Cụ ông hên lắm mới lọt vô được đôi mắt giai nhân, phần cũng nhờ cha sanh mẹ đẻ cho gương mặt cụ ông thời nhỏ thuộc loại bảnh trai, phần phước ông bà ăn hiền ở lành đă để lại cho dâu ngoan rể hiền ăn đời ở kiếp với nhau được tới hôm nay. Ông cụ cảm khái tiền nhân nên đứng dậy thắp nhang bàn thờ Tiên tổ. Bộ lư mờ căm lại nh́n ông, đôi mắt Lân bụi mờ mà không than khóc, van lơn. Ong cụ đứng nh́n khói hương lan toả đến nhang tàn, xuất thần khấn vái bề trên khi tự biết ḿnh đă sức cùng lực kiệt th́ làm ǵ được khi lực bất ṭng tâm.
Những phút mềm ḷng ấy qua đi, ông cụ khoác lên người cái áo lạnh máng sẵn ở thành ghế sofa. Công việc ông hoạch định trong ḷng cũng không khác mấy đưa cha mẹ ra đồng, đưa người đồng đội im lặng trong poncho lên trực thăng để vĩnh viễn giă từ vũ khí. Ông b́nh thản ra garage lấy cái thùng carton dầy dặn nhất, đi lấy băng keo dán thật nhiều lớp cho chắc chắn v́ công việc chỉ làm một lần trong đời th́ không được sai sót. Đâu vào đấy, ông lại đi thắp hương lên bàn thờ Gia tiên để tạ lỗi với ông bà, cha mẹ, những tiền nhân trong gia phả nhà ông. Trong khói hương lan toả căn pḥng vắng lặng, những tiếng động hiếm hoi, khô khan như liệm xác chết vô quan tài. Từng món lỉnh kỉnh của bộ lư được xếp vô thùng giấy carton, cuối cùng là cặp chân đèn mà cha ông đă từng lên đèn báo cáo Gia tiên hôm cụ cha cưới vợ cho con trai là cụ ông bây giờ. Cô dâu hôm ấy mới đẹp làm sao, chú rể th́ oai phong lẫm liệt. Mấy chục năm rồi ta? Ông cụ hỏi ḿnh như hỏi ai?... Đâu vào đấy, ông cụ ngồi nh́n bàn thờ trống trải rất thanh an, những đau buồn con người chỉ như hạt bụi, khi đem thả vào cơi vô biên của luân hồi như biển th́ khổ đau không tồn tại v́ vạn vật có sanh có tử, có bất có biến… ly trà sáng nay mới ngon lạ lùng, từng ngụm trà mang theo dư vị một đời vào cơi u u, nơi thương không ai biết; giận không ai hay là tịnh ḷng sau tháng năm hỷ nộ ái ố với cuộc trần.
Đồng hồ điểm bốn tiếng, ông cụ không nhấc nổi cái thùng carton chứa cả bộ lư ra xe nên h́ hục măi. Ông giỡ hết từng phần của bộ lư ra thảm pḥng khách, ông đi lái xe ra trước nhà và khuân từng món ra xe. Cuối cùng, ông cũng ngồi được vào phía sau tay lái. Con đường từ nhà ra Chùa không hoan nghênh những người đi sớm nên ch́m khuất trong sương đông giá buốt, gió đông tàn lất phất mưa bụi bay… ông cụ lái chuyến đời vất vả lắm mới tới được cổng Chùa. Không gian c̣n yên ắng, chưa tỏ mặt người v́ mùa đông mặt trời biếng nhác nên ông cụ c̣n khối thời gian, ông từ tốn đặt cái thùng carton trống không bên cửa thiền môn thanh lặng, khuân từng món trong xe xếp vô thùng, từng món, từng món như máu thịt rứt ra khỏi cơ thể con người tự hủy chính ḿnh. Ông hoàn thành ư nguyện dễ hơn dự tính v́ sức lực c̣n nhiêu - xài hết một lần. Ông b́nh tĩnh ngồi vào sau tay lái xe ḿnh mới nhớ miếng giấy ông đă nghĩ và viết lúc đợi hương tàn ở nhà lần cuối. Ông lại ra khỏi xe để dán miếng giấy lên thùng, rồi lặng lẽ rời xa nơi thanh tịnh.
Vị sư già dơi mắt theo từng hành vi của khách văng Chùa không b́nh thường. Bây giờ mới cất bước ra xem, sư đọc gịng chữ khó khăn "Hăy đem về nhà bạn để thấy lại quê hương khi mỗi độ xuân về. Cảm ơn người đồng hương tốt bụng đă nhận phần việc mà tôi không c̣n sức để làm." Đọc xong, Sư chắp tay, "Nam Mô A Di Đà Phật". Sư lắc lư vô Chùa để tụng kinh siêu thoát - cầu cho thí chủ lên đường Thượng lộ b́nh an.
-------------------------------------------------------------------
Nguồn : Vietbao online
Tác giả: PHAN Tác giả là một nhà báo phụ trách mục “Chuyện Vỉa Hè” trong Ca Dao Magazine, một tuần báo tại Dallas. Ông đă góp nhiều bài giá trị và nhận giải danh dự Viết Về Nước Mỹ năm 2007.
|
Tôi ghé thăm ông bạn mà hồi trưa gọi
điện thoại vào bệnh viện thăm ông, ông nói đang được vợ con đón về nhà.
Bệnh t́nh của ông thuộc loại bệnh trả thù. Nguyên là những ngày đi tù
cải tạo, người ta bắt ông làm việc quá sức trong điều kiện thiếu ăn,
thiếu mặc, khủng bố tinh thần… nên hậu quả suốt đời mà từ chuyên môn
tiếng Anh gọi là ǵ th́ tôi không biết, chỉ biết tiếng Việt ông nói cho
nghe là: "Ông bị viêm thần kinh cơ măn tính". Căn bệnh của ông th́ tôi
biết từ hồi quen nhau đă nhiều năm, hễ trở trời th́ ông đau nhức, nặng
nhất là từ bả vai xuống rẻo xương sườn, ṃ ra cánh tay phải làm mất cảm
giác và nhức tới xương, c̣n lại toàn thân ê ẩm chứ cũng không b́nh
thường. Đau nhức theo ông tả th́ giống như đau nhức cảm cúm (flu) nhưng
đau nhức hơn nhiều, có khi đau đến phải đi bác sĩ để chích thuốc giảm
đau cho bớt cơn đau chứ không trị dứt được v́ hệ thần kinh cơ (bắp thịt)
của cơ thể ông đă hỏng. Nhưng ông lại không thích bàn đến chuyện dă tâm
trả thù làm ǵ v́ người trả thù và người bị trả thù cùng nói một thứ
tiếng. Ông bạn tôi hiền tánh nên ít cay cú dù ông đă phải chịu đựng
những cú rất cay của thời đại ông là thời chiến tranh và hậu chiến tranh
Việt Nam.