Tôi là một nghệ sĩ có may
mắn được tham dự và nói lên nhiều biến cố của Việt Nam trong
thế kỷ 20, vào những thời điểm như sau: 1) 1945-1951, khi xẩy ra cuộc Cách Mạng và cuộc Kháng
Chiến giành độc lập th́ tôi tham gia với trên dưới 50 bài ca
đủ loại. 2) 1954, khi Hội nghị Geneve chia Việt Nam ra hai
miền Quốc-Cộng, tôi phản đối sự chia cắt đó bằng trường ca
CON ĐƯỜNG CÁI QUAN. 3) 1963-65, khi VN trở thành nồi da nấu thịt với cuộc
chiến leo thang dữ dội làm cho xă hội bị phân hoá tới cực
điểm th́ tôi kêu gọi ḷng thương yêu và sự xoá bỏ hận thù
bằng trường ca MẸ VIỆT NAM. 4) 1975-1990, với biến cố lớn nhất trong đời sống
Việt Nam, khi hằng triệu người lũ lượt bỏ nước ra đi th́ tôi
soạn tổ khúc BẦY CHIM BỎ XỨ (và v́ có thêm biến cố lớn nhất
của thế giới là sự xụp đổ của chủ nghĩa Cộng Sản mà BẦY CHIM
đă có cơ hội để HỒI XỨ)
Tổ Khúc này được thai nghén một tháng trước ngày lịch sử
30-4-75. Sau khi soạn xong năm đoản khúc ở Florida trong năm
1975, tôi bị hoàn toàn bế tắc, không soạn thêm được đoạn nào
nữa... Rồi chờ tới mười năm sau, tôi mới tạm hoàn tất nó với
18 nhạc khúc. Nhưng vào lúc đó (1985), tôi chưa nh́n thấy
đường về của bầy chim xa xứ cho nên tôi chưa muốn phổ biến
tác phẩm này. Thế rồi vào những năm 1989-90, khi làn sóng
dân chủ dâng lên với mùa hè Bắc Kinh, mùa Đông Ba Lan, mùa
Xuân Tiệp Khắc và nhất là với sự xụp đổ của bức tường Bá
Linh th́ tổ khúc lập tức được sửa lại và tung ra, bởi v́ bầy
chim bỏ xứ ra đi từ 15 năm nay, bây giờ đă nh́n thấy con
đường hồi xứ rồi...
H́nh Thức và Nội Dung
Về h́nh thức, nếu
như tính chất của CON ĐƯỜNG CÁI QUAN là tả thực
(réaliste), của MẸ VIỆT NAM là tượng trưng
(symbolique) th́ BẦY CHIM BỎ XỨ mang tính chất ẩn dụ
(allégorique).
Về nội dung, tổ khúc đưa ra một xứ sở, v́ hoàn cảnh
đặc biệt, một bầy chim phải cất cánh bay đi. Trong đời sống
xa xứ, có con thổ huyết chết, có con cấu cổ chết, có con
chết trên sông, trên biển, trên núi, trên rừng hay trên
những thành phố xa lạ, trong băo mưa, trong tuyết đổ... Có
con buồn tủi nên không nhẩy múa, không hót ca như xưa nữa...
Nhưng trong đám chim chết, có con chim đă tái sinh trên xác
tro của ḿnh -- như người Pháp nói : ''l'oiseau renait de
ses cendres'' -- chẳng khác chi con chim Quyên của huyền
thoại Việt Nam hay con chim phoenix của huyền thoại Ai Cập.
Thế rồi một ngày kia, đàn én, đàn nhạn bay lên báo tin mừng
là mùa Xuân nhân loại đă trở về. Rồi những con chim huyền sử
của Việt Nam như chim Hồng, chim Lạc, chim Hùng, chim Việt
bay lên từ động Đông Sơn, từ cánh đồng Phù Đổng, từ huyện Mê
Linh, từ Hoa Lư, từ Bạch Đằng Giang, từ Chi Lăng, Yên Thế...
kêu gọi đàn chim xa xứ bay về làm lại mùa Xuân dân tộc trên
quê hương yêu qúy.
Tổ Khúc được soạn gần giống như một thứ nhă ca
(cantate) hay một tiểu ca vũ kịch (mini-opera)...
Nhạc nhiều hơn lời... Nhạc mô phỏng chim bay, chim hót ca
hay khóc than... Lời ca hoàn toàn là ca dao, phong dao,
đồng dao, châm ngôn, sấm truyền... Mỗi đoạn đều có những
câu thơ giáo đầu giống như trong các vở ca kịch cổ
truyền Việt Nam là TUỒNG, CHÈO.
BẦY CHIM BỎ XỨ, nhạc và lời của Phạm Duy, được Duy Cường hoà
âm phối khí và được hai giọng ca Kim Tước và Vũ Anh hát lên.
Mở đầu là cảnh một xứ sở đang vui trong nắng Xuân th́ bỗng
đâu mây đen kéo tới và có một bầy chim gọi nhau bay đi:
Trong đoàn chim đó có con
chim Quyên, vai chính của tổ khúc :
Cuốc kêu khắc khoải
trên ngàn
Chim quyên thảm thiết gọi đàn chim đi...
Chim Quyên nhớ lại sự
tích của ḿnh :
Chim Quyên từ độ ở quê
nhà
Chim là hồn Thục Đế ngh́n xưa.
Ĺa cố hương nhục nhằn nơi xứ Bắc,
Hồn t́m về đậu chót cành Nam.
Hồn hóa sinh ra thành con chim Quốc,
Hồn hóa thân là họ Đỗ chim Quyên.
Đỗ Vũ không ngừng kêu
mất nước,
Khuyên đời bằng một khúc dao ca
Nhớ nước đau ḷng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
Trong một mùa Xuân đang
êm vui th́...
Chim Quyên từ độ ở
Thôn Đoài
Trong mùa Xuân nức nở t́nh dài
Th́ nước non tới một thời biến đổi
B́nh minh mà mờ ảo ánh sao rơi.
Toả cánh diều đưa nắng vào đêm tối
Cánh nặng chim bằng đè xuống tim tôi !
Chim Quyên phải ra đi rồi
thổ huyết chết nơi quê người...
Chim Quyên phải từ bỏ
quê ḿnh
Bay về miền tuyết phủ buồn tênh.
Thổ máu tươi, một đêm chim chết
Nhưng chim Quyên -- như
hồn Thục Đế thuở xưa -- lại tái sinh lần nữa...
Chết khi đêm về, xác chưa
tan, th́...
...Tái sinh thành lần nữa Đỗ Quyên.
Đỗ Quyên ! Đỗ Quyên !
Nơi mùa Đông vắng lạnh,
Kêu gào : Ôi Tổ Quốc linh thiêng !
Vẫn tái sinh thành chim
khóc nước,
Cho dù phải gục chết như xưa.
Nhớ nước nên gào lên quốc quốc
Khắc khoải ḷng người sống lưu vong.
Bầy chim buồn bă
Rủ nhau trốn quê hương.
V́ đâu bỏ xứ
Để lê kiếp tha phương ?
Chim hỡi chim ơi !
Chim hỡi chim ơi !
Chim Quyên từ độ bỏ
thôn Trầu,
Quê nhà tôi ruộng trắng quạ kêu.
Là vắng tanh lời yêu, lời thương mến,
Là bầy diều sai khiến lũ kên kên
Bầy ác bầy ưng nạt nộ chim hiền,
Thành lũ thần nanh đỏ mỏ chuyên quyền.
Chim Quyên từ độ bỏ đi rồi,
Quê nhà tôi héo hắt đ́u hiu,
Nghe b́nh minh lơ láo vẹt kêu,
Đêm sập về lôi cú vọ theo.
Hai đoản khúc đầu tiên
của tổ khúc đă đưa ra chính đề là chim hiền và phản đề là
chim dữ. Đưa ra số phận của vai chính là CON CHIM QUYÊN, đại
diện cho ḷng ái quốc, phải chết đi, sống lại như vậy... C̣n
số phận của những con chim đại diện cho tuổi thơ, như chim
chích choè, chim chào mào... th́ ra sao?
3.- Bầy Chim Nhỏ Bé
4.- Con Chích Choè, Con Chào Mào
5.- Chim Bay Từ Đồng Lúa Phương Nam Bầy chim nhỏ bé, nào đâu khác chim Quyên ?
Loài ưng loài ó, nào dung lũ chim non ?
Chim lớn hung hăng sai áp chim con
Chim dữ gieo oan gieo oán chim ngoan.
Con chim sáo sậu ăn cơm nhà cậu
Uống nước nhà cô, đánh vỡ bát ngô, cậu cô bắt đền.
Con chích choè mày đậu cành chanh
Th́ tao ném, tao nèm ḥn sành,
Con chích choè lộn cổ xuống đây !
Con chích choè mày ở trên cây
Tao đứng dưới gốc,
Đứng dưới gốc, mày bay đằng nào ?
Con chào mào mày đậu cành lau
Th́ tao chém, tao chém vào đầu,
Con chào mào sứt trán trụi lông !
Chim hăi hùng vùn vụt bay tung
Xa lánh đất nước,
Chim xáo xác giă từ quê hương !
Số phận của con bồ câu,
của giới tu hành, cũng vậy thôi :
Chân tu như chú bồ câu
Mà sao nên nỗi áo nâu đeo xiềng.
Thế là bầy chim đă vượt
biển bay đi, bất chấp những hiểm nguy...
Con chích choè vượt
biển về đâu ?
Rồi chim hót, chim hót giọng sầu,
Chim chúc đầu vào biển sóng nâu.
Con chích choè ch́m vào đêm sâu,
Vẫn cất tiếng hót,
Cất tiếng hót gọi tôi rầu rầu.
Con chào mào đậu ở rừng thông
Học câu hót, câu hót lạ lùng,
Con chào mào liú lưỡi ngọng câm!
Chim hăi hùng cuộc đời mênh mông,
Nhưng vẫn vỗ cánh,
Chim nhớn nhác bay về muôn phương.
Qua lời lẽ của một câu ca
dao Huế, đây là lời than văn chung :
Chim bay từ đồng lúa
phương Nam,
Chim vượt trùng về lũng phương Tây
Chim xa bầy thương cây nhớ cội
Người xa người, tội lắm chim ơi !
Ôi người xa người, tội lắm ai ơi !
Tội lắm ai ơi !
Tội lắm chim ơi !
Tội lắm tôi ơi !
Bây giờ tới số phận của
con chim Phượng, con chim Hoàng Khuyên, đại diện cho giới
trí thức trong đời sống lưu vong :
6.- Một Đôi Phượng Quư
7.- Trên Cành Vàng, Con Hoàng Khuyên Một đôi phượng quư
Than ôi ! Xù lông dưới mưa Đông
Nh́n công thèm múa
Ơi ơ, rồi chim xuống ven sông.
Mưa vẫn lâm dâm,
Chim đứng căm căm
Khi tuyết rơi tung
Chim chết trên sông.
Tuyết rơi lả tả là tà
Như chim lạc tổ như ma lạc mồ.
Trên cành vàng trơ trụi nơi xứ tuyết,
Con hoàng khuyên lên giọng hát nao nao.
Mây vẫn trôi cao, trời vẫn xanh xao,
Chim vẫn nâng niu giọng hót yêu kiều.
Mây trời này, mây trời không tím ngát,
Con hoàng khuyên không ngừng hát chiêm bao
Mây vẫn trôi mau, trời vẫn thâm sâu,
Ai có nghe đâu giọng hót chim đau.
Con hoàng khuyên ngưng giọng ca tiếc nuối,
Trên đầu non, chim tưởng tới khi xưa
Khi lũ chim ri gọi nó bay đi.
Theo cuốc, theo gia, bỏ xứ đi xa.
Nay hoàng khuyên không c̣n ai nghe hót!
Chim khổ đau, cấu cổ chết không hay
Ta đứng đâu đây, đàn mốc trên tay
Nghe đất lung lay, đàn đứt tung dây.
Bao nhiêu chết chóc, khổ
đau đă được diễn tả qua đoạn đầu của tổ khúc... Nhưng trong
khi bầy chim đang sống trong cảnh buồn bă th́ có đàn nhạn,
đàn én -- vốn là loài chim chuyên môn đưa tin vui -- bay tới
để an ủi lũ chim buồn. Nhạc từ đây trở đi sẽ vui hơn trước.
8.- Bầy Chim Hoài Xứ
9.- Én Bay Thấp, Én Bay Cao
10.- Bầy Chim Một Nhà Bầy chim hoài xứ
C̣n u uất trong hang.
Th́ nghe bầy én
Nhạn xanh tới hân hoan !
Trong phút cô đơn
Nghe én ca vang
Chim nén đau thương
Trong trái tim đen.
Én nhạn bảo với bầy chim
bỏ xứ rằng : '' Chim nào c̣n nhớ gốc đa th́ hăy bay về nước
đi... C̣n nếu tự thấy ḿnh vốn là bầy chim của một góc trời
nhỏ hẹp, nay được bay đi khắp muôn phương th́ phải chung vui
với thế giới chứ... '' À, én nhạn hiểu rồi: ''Bầy chim lưu
vong buồn bă là v́ xưa rày chim sống rất là chia rẽ. Vậy,
xin nhắc lại cho bầy chim lẻ loi nghe một bài ca dao Việt
Nam nói về t́nh gia đ́nh của loài chim'':
Nhạn xanh chắp cánh
bay chuyền
Én xanh ríu rít đưa tin tháng ngày
Én bay thấp, nên mưa ngập bờ ao
Én bay cao nên mưa rào lại tạnh
Én hay nhạn thương cho bạn tỉnh mê.
Bạn t́nh xa nếu nhớ gốc đa bộn bề
Không cần được bay khắp cơi thế gian th́ về.
Bầy chim một góc khung trời
Được bay về bốn phương đời
Chim đă yêu ḿnh, nên nhớ yêu người
Từ kiếp đơn côi vào đám đông vui
Th́ tôi nào có lẻ loi.
Én bay thấp, nên không sợ diều hâu
Én bay cao, không khi nào gặp nạn.
Én thương bạn trong ly loạn, hoài hương
Bạn buồn thương có lẽ vấn vương t́nh nhà
Nên kể bạn nghe gốc tích lũ chim hiền hoà.
Én kể cho nghe...
Nhạn kể cho nghe...
Bồ các là bác, ư a chim ri,
Chim ri là d́ là d́ sáo sậu.
Sáo sậu là cậu, là cậu sáo đen
Sáo đen là em ư a tu hú.
Tu hú là chú, là chú hoàng oanh,
Hoàng oanh lấy anh của chim bói cá.
Bói cá là mạ, là mạ bồ nông,
Bồ nông là ông ư a con c̣.
Buồn cho con yểng là yểng nhát gan,
Thấy mầu đỏ chót là toan giết ḿnh.
Phục cho chèo bẻo rất ư hùng anh,
Hễ mà thấy quạ, nó ŕnh đánh ngay
Câu ca dao hiện đại hoá
vừa rồi đưa ra tính t́nh của vài con chim Việt Nam: chim
yểng rất sợ mầu đỏ, chim chèo bẻo tuy bé nhỏ nhưng thích
đánh nhau với quạ, lớn hơn ḿnh... Câu ca dao mới sau đây
nói tới những con chim ở trong nước không chịu ca hát nữa,
qua sự kiện danh ca Thái Thanh im tiếng hát trong mười năm.
Và CON CHIM THANH chỉ hát lại sau khi ra tới nước ngoài...
11.- Lên Rừng Ba Mươi Sáu Thứ Chim Con công tố hộ trên rừng
Chim trời cá nước vẫy vùng dọc ngang.
Tiếng chim qúy báu vô chừng
Con công tố hộ trên rừng, mặc công.
Lên rừng già ba mươi sáu ơ... chim loài chim.
Có con chim chèo bẻo
Có con chim anh hùng
Quan họ rằng, tôi hiểu rằng
Chim chèo bẻo đánh, đánh chim đen.
Nơi rừng nhà ba mươi sáu ơ... chim loài chim.
Có con chim ở lại,
Có con chim đi rồi,
Quan họ rằng, tôi hiểu rằng
Chim ở lại quyết, quyết không thua.
Chim thuở nào chim đă hót ơ... tiếng chim vượt thời gian.
Hát cho, cho cuộc sống
Hát cho, cho cuộc t́nh
Quan họ rằng, tôi hiểu rằng
Rằng chim hót tiếng chim Thanh !
Chim ở nhà, chim không hót ơ... chim nhất định lặng thinh.
Dẫu cho chim thèm khóc
Dẫu cho chim thèm cười
Quan họ rằng, tôi hiểu rằng
Chim ǵn giữ tiếng, tiếng chim Thanh
Bây giờ là một tin vui
nhất thế kỷ mà đàn chim én, nhạn đem tới cho bầy chim Việt
xa xứ: T́nh h́nh thế giới đă đổi thay với làn sóng dân chủ
đang dâng lên khắp mọi nơi. H́nh ảnh ngày về đă mở ra cho
bầy chim bỏ xứ :
12.- Bầy Chim Ngh́n Xứ
13.- Én Bay Dọc, Én Bay Ngang
14.- Bầy Chim Một Tổ Nhạn xanh và én th́ đưa những tin êm
Bầy chim ngh́n xứ c̣n đưa những tin thêm
Trên khắp dương gian Xuân đă vươn lên
Nên chốn quê hương Xuân cũng mon men...
Nhạn kia ríu rít trời xanh
Én kia chắp cánh bay quanh địa cầu
Én bay thấp, nhưng bay dọc biển sâu
Én bay cao, bay ngang nhiều lục địa.
Én hay nhạn, cho hay lạnh mùa thu,
Lạnh mùa đông đă tới lúc phai và tàn.
Trong trời tự do đă có lũ chim bạt ngàn.
Bầy chim được lúc tung hoành
Tường ô nhục đă tan tành
Xuân tới khi màn tre nhốt chim lành,
Màn sắt ô danh, đều đă rung rinh
Tự Do là tiếng loài chim.
Én bay thấp, nên nghe được ḷng dân
Én bay cao, nên trông vào thời vận.
Én kêu gọi, bao chim bạn cùng nghe.
Một trời xuân đă bát ngát trên đường về !
Tôi hiểu loài chim đă hót tiếng Xuân chàn chề.
Én kể cho nghe...
Nhạn kể cho nghe...
Tổ khúc mở đầu với một
cơn ác mộng, tới đây tiếp tục với một giấc mơ hồng...
T́nh nghĩa là lứa ư a
chim uyên,
Lên tiên th́ t́m, th́ t́m cánh hạc.
Tấu nhạc là phượng, là phượng xuống non,
Nắng lên đầu non, véo von kim tước.
Tha thướt, tha thướt là dáng thiên nga,
C̣n nuôi giấc mơ là chim gơ mơ.
Sóng gió, sóng gió là bầy hải âu,
Gọi nhau, gọi nhau, cháu con chim Rồng.
B́m bịp dựa nước, dựa nước nhoi ra
Yến ơi ! Khạc máu chẳng qua tin người.
Giẻ cùi tốt mă, tốt mă dài hơi
Ăn gian, uống bẩn ai nuôi làm ǵ ?
Thế rồi, những con chim
huyền sử của Việt Nam như Chim Hồng, Chim Lạc.. bay lên từ
động Đông Sơn, từ cánh đồng Phù Đổng, từ huyện Mê Linh, từ
Hoa Lư, từ Bạch Đằng Giang, từ Chi Lăng, Yên Thế... kêu gọi
đàn chim xa xứ bay về làm lại mùa Xuân dân tộc trên quê
hương yêu qúy. (Tôi cố gắng đưa vào đoạn này tiếng tù và,
tiếng trống đồng làm nền nhạc cho một điệu múa trống):
15.- Bầy Chim Tỉnh Giấc
16.- Bầy Chim Huyền Sử Bầy chim tỉnh giấc cùng nghe tiếng thiêng liêng,
Từ nơi huyền bí, nổi lên tiếng chim Tiên.
Chim đă vươn lên như gió thiên niên
Tôi đă nghe vang cơn băo không gian.
Trứng rồng lại nở ra rồng
Liu điu lại nở ra ḍng liu điu.
Trứng rồng lại nở ra rồng
Chim tiên lại đẻ ra ḍng chim tiên.
Lặng nghe đây con chim Hồng, đây con chim Lạc !
Hỡi những cánh chim huyền sử xa vời.
Những cánh chim là NGƯỜI cho THIÊN và ĐỊA chung vui.
Lặng nghe đây con chim Hồng, đây con chim Lạc !
Hỡi những cánh chim của Tiên với Rồng.
Những cánh chim ẩn ngữ Đông Sơn, hoàn mỹ âm dương.
Những cánh chim dẫn đường đưa lối,
Những cánh chim sinh tử không rời.
Vỗ cánh theo Cha về miền suôi,
Vỗ cánh bay theo Mẹ lên núi.
Những cánh chim bay từ Mê linh,
Bát ngát trời Phù Đổng oai linh.
Những cánh chim khơi động Hoa Lư
Những cánh chim Lê, Lư, Trần xưa!
Lặng nghe đây con chim Hồng, đây con chim Việt!
Hỡi những cánh chim huyền sử mơ ṃng
Những cánh chim lịch sử oai phong, bảo vệ non sông
Lặng nghe đây con chim Hùng, đây con chim Việt !
Hỡi những cánh chim mở hội Diên Hồng
Những cánh chim Hồng Đức hân hoan, mở cơi giang sơn.
Những cánh chim trên Bạch Đằng Giang,
Những cánh chim vui cảnh Tao Đàn.
Lướt gió bay qua miền Chi Lăng,
Hót liú lo trên đồi Yên Thế
Những cánh chim nối ḷng nhân dân
Khiến ó, ưng và diều hung hăng
Muốn đắp xây uy quyền độc tôn
Đă thấy bơ vơ giữa loài chim.
Vào những ngày cuối của
thế kỷ này, thế giới đă đổi thay, Việt Nam rồi cũng phải
thay đổi. Giang sơn không thể là riêng rẽ của một lũ chim
nào cả, mà phải là chốn vui chung. Đă tới lúc những con chim
bỏ xứ đă có thể làm công việc hồi xứ. Để xây dựng lại Việt
Nam, cần có chim hiền để xây đắp t́nh thương th́ cũng cần có
chim dữ để ǵn giữ biên cương... Cũng như hai tác phẩm trước
là CON ĐƯỜNG CÁI QUAN và MẸ VIỆT NAM... tổ khúc BẦY CHIM BỎ
XỨ (và HỒI XỨ) cũng xưng tụng một nước Việt Nam đoàn kết và
thống nhất trong tinh thần đa nguyên và dân chủ. Tổ khúc kết
thúc với h́nh ảnh già trẻ ôm nhau khâu vá lại nước Việt Nam.
17.- Bầy Chim Hồi Xứ
18.- Chim Quyên Về Đậu Ở Thôn Đoài V́ hung
tợn quá
Và không biết yêu thương
Diều hâu bạo dữ
Mời đi giữ biên cương!
Cho cánh chim ngoan
Xây đắp quê hương
Câu hót hân hoan
Cho măi xuân sang.
Vũ đi th́ Vũ lại về
Giặc đến Bồ Đề th́ giặc lại tan
Đầu cha lấy làm thân con
Mười lăm năm tṛn hết số thời thôi!
Chim đi rồi một buổi chim về
Cho T́nh Yêu nở khắp miền quê.
V́ đă không làm nên mùa Xuân thắm
Th́ một ngày chim dữ cũng lui chân
Để thấy giang sơn là không riêng rẽ
Của lũ chim nào, là chốn vui chung.
Cất tiếng vang lừng trong
gió mới
Trong t́nh nồng nhiệt lũ chim ơi!
Giữ nước, cao giọng con quốc quốc,
Canh nhà, rền rĩ tiếng gia gia
Chim vui về họp ở khu rừng,
Chim hồi sinh réo bạn tưng bừng
Từ Bắc Quang, Bắc Mục về núi Tản
Hội chim c̣n dài, biết mấy Thu Đông.
Điệu vũ loài công, tiếng hùng chim núi,
Chim biển vẫy vùng, bầy én mông lung.
Chim Xuân về lượn rợp cánh đồng
Bên bờ sông, cá lội chờ mong...
(Đằm thắm, đôi bồ câu bú
mớm
Khói lên mơ màng, mái tranh êm đềm)
Ngắm chim về sưởi ấm
nóc rơm
Ấm nóc rơm... Ấm nóc rơm...
Nơi vườn thơm, nắng rọi,
Kết bầy, chim ủ ấp quê hương.
Vỗ cánh chim chiều vang lớp sóng
Như ḷng của một kiếp ca nhân.
Nước hỡi, thương loài chim lắm chứ!
Ơi nhà, d́u dặt hắn du ca.
Bầy chim hồi xứ về quê cũ yêu thương
Dựng xong mùa mới rồi chim sẽ bay tung
Bay khắp dương gian trong nỗi vui chung
Ra tít không gian thăm cơi mông lung.
Chim Quyên về đậu ở Thôn Đoài
Trong phận ḿnh ở cơi tử sinh
Buồn với vui bằng tâm hồn chân chính
Bầu trời này hay thế giới mông mênh
Th́ cũng chỉ ca một bản Xuân T́nh
Ở chốn trần gian hoặc ở vô h́nh.
Chim ngoan về đậu ngọn tre già
Ta và chim khâu vá đời sau
Chim và ta âu yếm gọi nhau,
Ta c̣n nhiều phen hát t́nh yêu.
