(Lời giới thiệu
tiểu sử nhạc sĩ Nguyễn Quyết Thắng trong buổi sinh hoạt văn nghệ
“Nói Với Người Du Ca Ban Mê Nguyễn Quyết Thắng” do Lưu Phát Tấn và
thân hữu tổ chức ở Houten, Ḥa Lan, 16-09-2017).
“…Hăy đến từ ḷng người, và đến chính nơi ta,
đến với ḷng thật thà, đừng dối trá điêu ngoa.
Hăy nói cùng t́nh người, cuộc sống quá bôn ba.
Ôi con tim dung tha là tiếng khóc nhạt nḥa…”
Nguyễn Quyết Thắng (Hát Từ Tim Hát Bằng Hơi
Thở, 1971)
Nguyễn
Quyết Thắng và Minh Chiến trong trong buổi sinh hoạt văn nghệ Nói
Với Người Du Ca Ban Mê Nguyễn Quyết Thắng, Houten, Ḥa Lan, 2017 (Ảnh:
Dương Thái Dũng)
Trong tuyển tập Mùa
Ɖất Thấp do Cái Ɖ́nh xuất bản ở Hoà Lan năm 1998 nhạc sĩ Nguyễn
Quyết Thắng đă cung cấp một tiểu sử rất lư thú, ngắn gọn, có những
nét châm biếm, tự trào. Tiểu sử này cho thấy những nét họa sắc bén
chân dung một người nghệ sĩ gắn liền với những thăng trầm của quê
hương Việt Nam, của một nhạc sĩ dấn thân với cuộc đời. Tôi xin hân
hạnh được đọc lên:
Nguyễn Quyết Thắng
Quê cha: Hà Nội
Quê mẹ: Thanh Hóa.
Quê nhà: Ban Mê Thuộc
Quê người: Ḥa Lan
1949: Sơ chi nhân
1954: Chứng nhân
1965: Ca nhân
1968: Quân nhân
1971: Bại nhân
1972: Xă nhân
1975: Tù nhân
1976: Dị nhân
1981: Thuyền nhân
1985: Công nhân
Anh Nguyễn Quyết Thắng không hề bận tâm đến vấn đề tiểu sử của ḿnh.
Các tiểu sử về anh mà chúng ta biết được thường rất vắn tắt, v́ thế
tôi xin được diễn dịch dài ḍng hơn chân dung tự họa của anh.
Nguyễn Quyết Thắng sinh năm 1949 tại Hà Nội. Anh
di cư vào Nam năm 1954 và từng sống trên nhiều địa phương như Quảng
Trị, Tuy Ḥa, Nha Trang, Ban Mê Thuột, Thủ Đức, Sài G̣n, giai đoạn
anh gọi là sơ nhân và chứng nhân
Nguyễn Quyết Thắng bắt đầu đi vào âm nhạc năm 1963. Năm 1965 anh đă
có sự chuyến hướng quan trọng về chiều hướng sáng tác, những ư thức
và cảm nhận về âm nhạc của ḿnh, do tác động của một số ca khúc gợi
lên ḷng yêu nước và lư tưởng phục vụ xă hội của cố nhạc sĩ Nguyễn
Ɖức Quang như Về Với Mẹ Cha, Ɖường Việt Nam, Anh Em Tôi… Anh
gia nhập Phong Trào Đoàn Thanh Ca Tác Động, sau đổi tên thành Phong
Trào Du Ca, được thành lập bởi hai sáng lập viên là Nguyễn Ɖức Quang
và Ɖinh Gia Lập. Ɖoàn trưởng lúc bấy giờ là anh Hoàng Ngọc Tuệ. Chị
Phương Oanh, đang hiện diện trong hội trường đêm nay, cũng như anh
Từ Nguyên (Pháp) đă từng đến sinh hoạt văn nghệ với chúng ta ở Ḥa
Lan, là các huynh trưởng hướng dẫn và cố vấn của phong trào này.
Trong Ɖại Hội Du Ca lần thứ I ở Sài G̣n vào năm 1967 anh Nguyễn
Quyết Thắng đă đoạt giải nhất sáng tác ca khúc tại chỗ với nhạc phẩm
Máu Tim Này Cho Ai.
Anh Nguyễn Quyết Thắng đă thành lập toán Du Ca có tên gọi Toán Du Ca
Ḷng Mẹ ở Ban Mê Thuộc với 15 thành viên. Chị Minh Chiến, tức chị
Nguyễn Quyết Thắng sau này, đă sát cánh với anh trong các sinh hoạt
trong thời gian nói trên. Ngoài ra anh c̣n lập đoàn Ấu Thiếu Nhi
Việt Nam với tổng số khoảng 200 trẻ em Việt Nam từ 5 đến 12 tuổi,
hướng dẫn các em sinh hoạt du ca theo phương pháp của Hướng Ɖạo. Ɖây
là giai đoạn anh tự gọi là ca nhân.
Anh gia nhập quân đội vào năm 1968. Sau đó anh bị thương và giải ngũ
vào năm 1971, thời kỳ anh gọi là quân nhân và bại nhân.
Trở về thành phố Ban Mê Thuộc, anh thành hôn với chị Minh Chiến,
tiếp tục sinh hoạt du ca trong thời gian từ 1972 đến 1975 mà anh tự
gọi ḿnh là xă nhân. Anh cùng các bằng hữu đă thành lập Cơ Sở Văn
Nghệ Con Người ấn hành các tác phẩm nhạc, thơ, văn và thực hiện cả
triễn lăm hội họa. Chính cơ sở này đă xuất bản các tuyển tập nhạc
của anh từ năm 1966 cho đến năm 1972:
- Lá Xanh Ɖời - t́nh ca quê hương (1966)
- Ly Ca - t́nh tự quê hương (1968)
- Hát Ngợi Ca T́nh Nhân - t́nh ca (1970)
- Hát Từ Tim, Hát Bằng Hơi Thở (1972)
- Banmê và Cung Mi – t́nh ca (1972)
Hai băng nhạc do anh thực hiện gồm:
- Hát Từ Tim-Hát Bằng Hơi Thở
- Những Tối Hoa Xưa
Sau năm 1975 anh Nguyễn Quyết Thắng bị đi học cải tạo. Từ trại tù
trở về để lại thấy xă hội Việt Nam là một nhà tù to lớn hơn và đời
sống của gia đ́nh anh cùng rất nhiều người khác xuống cấp thê thảm.
Giai đoạn này là một khoảng trống vắng trong quá tŕnh sáng tác của
anh mà anh tự gọi ḿnh là tù nhân và dị nhân
Năm 1981, Nguyễn Quyết Thắng là một thuyền nhân tỵ nạn rời khỏi Việt
Nam. Anh định cư và làm việc tại Ḥa Lan như chúng chúng ta đă biết.
Thời kỳ anh gọi là thuyền nhân và công nhân. Tuy nhiên con người mà
anh gọi là ca nhân vẫn đầy sức sống và vẫn sinh hoạt tích cực. Anh
sinh hoạt trong phong trào Hưng Ca. Ɖây là một phong trào được thành
lập vào năm 1985 ở San José, Hoa Kỳ, với tôn chỉ dùng văn nghệ, đặc
biệt là văn nghệ sân khấu, để giữ vững niềm tin cách mạng dân tộc
hầu tiếp tục tranh đấu cho tự do dân chủ ở quê nhà. Một nhạc phẩm
anh đă sáng tác vào năm 1972 đă trở thành bài hát cho phong trào
Hưng Ca được nhiều người biết đến vào năm 1986 là nhạc phẩm Tiếng
Hát Vang Lên Trong Ɖêm Tối.:
“Trong đêm tối tiếng ca đă dậy lên.
Trong u tối oán than đă dần tan.
Dậy đi anh tôi chờ, dậy đi em tôi chờ,
nh́n quê hương thắp sáng trái tim con người…”
Nhưng phải đợi đến năm 1996 những bài t́nh ca mới nở rộ trong sáng
tác của nhạc sĩ Nguyễn Quyết Thắng. Một số các nhạc phẩm tiêu biểu
như: Anh, Ban Mê Về Nhớ - Em - Em Bước Xuống Chùa - Ngàn Năm Nào
Ngưng Ɖọng - Ngày Rày Năm Xưa - Vẫn C̣n Tiếng Ngân - Một Chia Xa Là
Suốt Trăm Năm - Sinh Nhật,… Anh cũng tiếp tục hoạt động với Cơ
Sở Văn Nghệ Con Người, phát hành các tuyển tập nhạc kế tiếp:
- Tái bản tuyển tập nhạc Banmê và Cung Mi vào năm 1998
- Ngày Rày Năm Xưa, tuyển tập nhạc do anh phổ thành ca khúc
từ những bài thơ của một số các nhà thơ, cũng được xuất bản vào năm
1998
- Tuyển Tập Nhạc Nguyễn Quyết Thắng vào năm 1982
Năm 2010, anh Nguyễn Quyết Thắng đă xin về hưu non. Cảm hứng và sức
sáng tác của anh vẫn dồi dào. Anh vẫn tiếp tục sinh hoạt, vẫn với sự
hỗ trợ của chị Minh Chiến, nhất là anh lại tích cực đóng góp và đẩy
mạnh các sinh hoạt du ca ở Mỹ cùng với các thân hữu bên đó. Trong
anh vẫn c̣n nguyên vẹn niềm tin và sự lạc quan mà anh muốn nhắn nhủ
là điều đó vẫn hiện diện trong ḷng của mọi người:
“…Dù cho nguy nan gian khó đang vờn quanh.
Niềm tin trong ta mang đến cơn mộng lành.
Dù cho thương đau che khuất những hoài mong.
Ɖừng quên trong ta đang có bao hy vọng…” (Ɖừng Quên, 2012)
Vào năm 2012 Trung Tâm Nhật Báo Người Việt đă xuất bản tuyển tập
nhạc của anh với tựa đề T́nh Yêu Quê Hương và Thân Phận gồm 8 ca
khúc do Nguyễn Quyết Thắng soạn nhạc, bằng hữu viết lời; 15 ca khúc
do Nguyễn Quyết Thắng phổ nhạc từ thơ; 27 ca khúc do chính Nguyễn
Quyết Thắng viết nhạc và lời.
Hiện nay anh đang thực hiện tuyển tập nhạc Những Bài Ca Thiếu Nhi.
Tuyển tập nhạc này chưa được phát hành nhưng những ca khúc đă được
thu băng để có thể hướng dẫn các em tập hát ở Mỹ.
Ngoài một số bài hát nổi tiếng như chúng ta đă biết như: Vắt Tay Lên
Trán - Hát Từ Tim Hát Bằng Hơi Thở - Gọi Tên Ɖất Mẹ - Suốt Ɖời Lang
Thang - Những Tối Hoa Xưa, … Những bài hát về Banmê như: Ban Mê, Về
Nhớ - Ban Mê và Ta - Chiều Buồn Ban Mê…, anh Nguyễn Quyết Thắng đă
có những sáng tác hay các ca khúc do anh phổ nhạc từ thơ trong thời
gian sau này như: Biền Biệt Bóng Trăng Tan (2002) - Ô Mai Ngày Xưa -
Hát Giữa Vầng Trăng - Từ Xứ Uất Kim Hương - Lặng Im (2006) - Trên
Ɖỉnh Zermatt (2007) - Paris Ɖêm Mưa (2009) - Nợ (2010) - Ɖừng Quên
(1012) - Tiếng Hát Ven Sông - Cho Nhau - Tôi Cứ Phải Hỏi - Vô Sự -
Xích Lô - Xuân Sang, … Theo lời Nguyễn Quyết Thắng, anh c̣n khoảng
20 ca khúc mới sáng tác chưa t́m được người hát.
Nguyễn Quyết Thắng trên hết là nhạc sĩ du ca:
“…Với bàn tay trắng với bàn chân yếu,
dựng quê hương đi qua bao làng thôn,
đă về trong tiếng cười, đă về trong tiếng hát,
sống cho người… “
(Nói Với Người Du Ca Ban Mê,1974).
Nhưng nh́n vào quá tŕnh sáng tác, chúng ta thấy ḍng nhạc của anh
rất đa dạng: nhạc du ca, t́nh ca quê hương, t́nh tự quê hương, t́nh
ca, nhạc thiếu nhi. Nguyễn Quyết Thắng c̣n có một vài ca khúc sau
năm 1997 phảng phất thiền vị. Nh́n chung, ngoài sự đánh động ư thức
phản tỉnh, ḷng yêu nước và lư tưởng phục vụ xă hội, tâm cảm của
người nhạc sĩ c̣n có những nét vừa trăn trở sâu kín, vừa bao la thâm
trầm trong lời và nhạc:
“…Ngồi im trong bóng tối, một uất ức chưa vơi
Lặng thinh không tiếng nói, t́nh người như đá vôi…”
(Lặng Im, 2006)
“…Ɖứng bên bờ vực sâu. Hóa thân làm mù sương.
Cội thông reo cùng hoa lá. sợi mong manh ghềnh thác đá.
Ngàn mai sau cho thác cuộn t́nh nguồn,…”
(Trên Ɖỉnh Zermatt, 2007)
Thật ra tiểu sử của anh Nguyễn Quyết Thắng không dừng lại nơi đây
như một bảng lư lịch khô khan. Những sinh hoạt và những sáng tác của
anh đă tạo cơ hội cho chúng ta ngày hôm nay được gặp nhau, ngồi lại
với nhau. Ɖể thưởng thức các ca khúc của Nguyễn Quyết Thắng. Ɖể cảm
nhận tâm t́nh và chân t́nh của người du ca Ban Mê qua ḍng nhạc mong
ước làm đẹp cho xă hội, cho dân tộc, cho con người. Cho nhau
một nụ cười, cho niềm tin đi tới. Cho nhau lời gọi mời, đường dài có
xa xôi (Cho Nhau). Ɖó là một may mắn và là một hạnh phúc có
thể chia sẻ được.
Cũng chính nhờ những hoạt động du ca và những sáng tác của những
nhạc sĩ như Nguyễn Ɖức Quang, Nguyễn Quyết Thắng, trong nước hiện đă
có những toán người trẻ, bằng cách này hay cách khác trong một xă
hội mất tự do dân chủ, ôm đàn tiếp tục sinh hoạt và hát những bài
nhạc du ca. Ɖây là điều mang lại cho chúng ta niềm tin và hy vọng
trong sự chuyển hóa tích cực hoàn cảnh tăm tối của quê hương trước
nhiều hiểm họa nếu có những người trẻ vẫn tiếp tục hát những ca khúc
v́ đất nước, v́ t́nh người và tương lai dân tộc. Những tiếng hát
vang lên trong đêm tối. Ɖây cũng là điều làm cho chúng ta lại
càng trân trọng hơn những đóng góp của các nhạc sĩ du ca cho quê
hương và con người Việt Nam, như nhạc sĩ Nguyễn Ɖức Quang. Như nhạc
sĩ Nguyễn Quyết Thắng.
a2a mời nghe Lặng Im, nhạc Nguyễn Quyết
Thắng, với ca từ như thơ :
Ngồi im nghe tiếng nói
Giọt nước mắt tuôn rơi
Ngồi im nghe tiếng hát
Lời nhạc ai khóc than
Ngồi im như đợi chờ
Ngồi im trong ước mơ
Ngồi im trong thế giới trẻ thơ
Ngồi yên trong bóng tối
Một uất ức chưa vơi
Lặng thinh không tiếng nói
T́nh người như đá vôi
Ngồi yên trong nụ cười
Ngồi yên trong luyến thương
Lặng thinh trong gian dối ưu phiền
Ngồi đây trong quá khứ
T́nh vẫn thắm vơi đầy
Người trao nhau cuộc đời trong phút giây
Ngồi đây bên triền đồi
Ngồi đây bên góc suối
Ngồi im nghe hơi thở chia đôi
Ngồi bên cơn hấp hối
Một tiếng nấc than ôi
Ngồi bên hiên mái lá
Một vầng trăng sáng soi
Ngồi im bên cội già
Tựa như trong giấc mơ
Ngồi yên trong hạnh phúc bất ngờ.