MÙA ĐÔNG QUÊ NGƯỜI
Đặng Lệ Khánh
Vào cuối thu th́ bao nhiêu
lá phong đă rụng rơi gần hết, trơ lại cành khô như những ngón tay
xương xẩu muốn cào lên nền trời bắt đầu trở xám. Gió thổi đẩy những
chiếc lá úa chạy loăng quăng, đùa giỡn, đuổi bắt nhau một cách
nghịch ngợm trên đám cỏ trước sân nhà. Hơi lạnh cũng bắt đầu len vào
trong áo, gây gây, xuưt xoa. Và mỗi sáng thở ra đă bắt đầu thấy khói
hơi thở quấn quưt trên môi như khói thuốc.
Khoảng tháng mười một th́ trở lạnh. Có thể đối vớí dân bản xứ th́
trời vẫn c̣n đẹp lắm, và c̣n ấm áp, nhưng đối với dân Việt tị nạn
th́ đă bắt đầu thấy cóng người rồi. Những chiếc áo lạnh đi xin từ
các nhà hảo tâm từ mùa hè được soạn ra, đem phơi cho hết mùi ẩm.
Trong lúc những dân bản xứ c̣n đang mặc những chiếc áo len mỏng nhẹ
th́ dân Việt đă choàng áo khoác dày, từ từ làm quen với thời tiết
mới.
Ngày càng lúc càng ngắn đi. Mới khoảng bốn giờ chiều, trời đă tối
mịt, mà buổi sáng, lúc dậy sửa soạn đi làm, trời cũng chưa hé sáng.
Vào một buổi sáng nào đó, lúc ánh sáng ban mai vừa chiếu nhạt nḥa
ngoài khung cửa sổ th́ mọi ngướ đều ngẩn ngơ nh́n. Đẹp ! Cả một
vùng trắng xóa như mặt đất vừa được Thượng Đế khoác cho chiếc chăn
trắng mịn màng. Và hoa tuyết rơi, nhẹ nhàng, êm ái đọng trên hàng
hiên bằng gỗ trước sân nhà. Tuyết làm thay đổi cảnh trí của một vùng
từ một khu ngoại ô nghèo, sân cỏ mọc tự nhiên không có bàn tay chăm
sóc, trở thành diễm lệ, sang trọng như một bà hoàng choàng áo lông
cừu. Tuyết làm cho mùi cà phê buổi sáng bỗng đậm đà hơn, ngào ngạt
hơn, làm cho miếng bánh ḿ quẹt bơ cũng thơm tho, ngon lành hơn.
Người ta ăn chậm răi hơn, cảm nhận được cái êm đềm dù là cái êm đềm
của đời sống một kẻ tha phương “ngày ngày lái xe như thằng phải
gió, đêm về nằm vùi nước mắt chứa chan “ (Cao Tần). Và họ bắt
đầu gọi nhau ơi ới trong điện thoại : “Ê, dậy đi ra mà coi tuyết.
Tuyết rơi hồi tối qua, đẹp lắm “. H́nh ảnh ngày lễ Giáng Sinh
trên các phim ảnh bỗng trở nên quen thuộc quá, nó nằm ngay trước mắt
họ, sống động, lộng lẫy. Họ ngây ngất’.
Nỗi ngây ngất ấy chỉ kéo dài khoảng mướ lăm phút thôi khi nhận ra
là họ c̣n phải đi làm. Vào những năm tháng đầu của cuộc đời lưu vong,
chưa ai dám mong có một công việc dành cho giai cấp trung lưu, nói
chi đến thượng lưu. Không cần biết quá khứ của họ thuộc vào giai cấp
nào, họ chỉ cầu mong có một công việc làm để sống c̣n mà không phảI
nhờ vả đến cộng đồng địa phương. Đă có biết bao người vừa chùi cầu
tiêu vừa trào nước mắt. Có người nuốt nước miếng ngậm căm hờn trước
gương mặt kênh kiệu của một kẻ thiếu giáo dục mà nhiều thành kiến.
Có người mặc áo mưa dù trời không mưa, mang giày cao cổ, đi giữa
những đám phân gà, và giữa đám gà tây ngu ngốc ngửa mặt chờ lúc được
làm một vật trang hoàng cho bữa tiệc Tạ Ơn. Đứng giữa một nơi độc
đáo như thế th́ dù tuyết có là bà hoàng đi nữa th́ cũng phải chờ cho
đến lúc nuốt hết ngậm ngùi, về đến nhà, tắm rửa sạch sẽ đă mới ngồi
ngắm được. Nhưng lúc ấy, màn đêm đă lại buông xuống rồi. Thôi, hăy
chờ tới ngày mai vậy.
Cứ mỗi sáng qua đi th́ tuyết lại đóng dày thêm một chút, gió lạnh
hơn một chút. Không c̣n ai ngắm tuyết nữa. Nỗi lo ngay ngáy là buổi
sáng khi ra mở máy xe, mong xe không nằm ngủ vùi như ḿnh tối hôm
trước, và tuyết đêm trước không rơi nhiều quá, ngập cả đường đi
không thể lái xe ra cổng được. Lại phải vào nhà sau, khiêng cái
xuổng xúc tuyết nặng ch́nh chịch ra mà xúc, mà cào cho có đường lái
xe đi. Tuyết rơi nhiều cũng khổ, mà tuyết ngừng rơi để cho nắng lên
cũng khổ. Những lúc nắng lên, tuyết tan thành nước, rố hơi lạnh làm
đông nước thành băng, đi bộ th́ dễ trượt té, mà lái xe th́ ḷng hồi
hộp không biết lúc nào th́ xe ḿnh tà tà băng qua bên kia đường đón
xe ngược chiều cụng đâù chơi.
May mắn th́ ngay vào giữa đông, đột nhiên có một ngày trời bỗng
nhiên nắng ấm hơn mọi ngày. Các cành cây khẳng khiu hôm trước vừa
được bọc một lớp tuyết dày, đóng thành băng, có nắng vào, những tảng
băng bóc ra khỏi cành nhưng chưa đủ ấm để tan, nằm lửng lơ đẹp như
những chiếc phong linh bằng thủy tinh, trong suốt, long lanh phản
chiếu ánh nắng mặt trời. Nhưng mà hăy khôn, đừng có đứng ngay dưới
chúng mà ngắm nhé.
Càng vào cuối năm th́ tâm hồn những ngườI tha hương càng chùng xuống.
Đất trời ủ rủ làm cho người ta nh́n về đâu cũng thấy tang thương.
Nhạc Giáng Sinh vang vang ở khắp nơi như thúc dục mọi người hăy về
với gia đ́nh, với quê nhà. Gia đ́nh th́ kẻ c̣n, người mất, c̣n quê
nhà th́ ở tít mù xa không có đường về. Ḷng ngườI tha hương lạc lơng,
bơ vơ. Nỗi nhớ nhà gặm nhắm hàng đêm, quặn thắt, đau đớn, nỗi đau
đớn không phải chỉ trong trí tưởng mà ngay trong thịt da. Nơi xa xôi
ở địa đầu nước Mỹ không có nhiều ngườI Việt. Để xoa diụ nôĩ đau, nỗi
nhớ, đám dân Việt lưu vong t́m đến với nhau hằng tuần, dù cách xa cả
mấy tiếng lái xe. T́m về vớI nhau để được nói tiếng Việt, được ăn
những món Việt chế biến dùng nguyên liệu địa phương. Cho dù những
thức ăn ấy không có đủ mú vị nguyên thủy, nhưng chan chứa t́nh quê
hương. Ăn cho ấm ḷng.
Không những người Việt t́m về với nhau, họ c̣n góp công làm một buổi
họp mặt có ăn uống, có văn nghệ ngay tại thủ đô xứ Vạn Hồ. Nghe được
tin, mọi cặp mắt bỗng sáng ngời, ḷng nôn nao như bé thơ chờ Mẹ đi
chợ về. Mỗi sáng đi làm bỗng nhiên thấy đời tươi hơn, dễ chấp nhận
hơn, dễ tha thứ hơn. Bỏ qua hết, miễn là đến ngày Tết Việt Nam ḿnh
sẽ được gặp những người đồng hương đến từ muôn hướng. Dù tuyết rơi
ngập đường, dù gió lạnh ở độ âm, những ngườI Việt lái xe từ những
vùng xa xôi, những tiểu bang lân cận cùng hướng về Twin City như
đang làm một cuộc hành hương. Những chiếc áo dài tưởng đă thành tàn
y lại được đem ra ủi cho thẳng, được nâng niu ướm lên người. Những
người đàn bà nh́n vào trong kính thấy ḿnh bỗng nhiên già trước tuổi.
Những chiếc áo nhẹ tênh, mỏng manh một thuở Sàig̣n đứng lạc lơng
giữa mùa đông xứ tuyết.
Hội trường đông nghịt người. Gặp nhau ở đây th́ không quen cũng
thành quen, bởi v́ có biết bao nhiêu điều cần tâm sự phải trút ra
thôi. Mà ngườI nghe cũng hớn hở v́ biết đâu trong những câu chuyện
tầm phào, họ t́m ra được người thân đâu đó trên xứ người. Hàng trăm
cái miệng cùng nói. Cả hội trường như một cái hộp khuếch đại âm
thanh, rộn ràng như sóng vỗ. Bao tháng trường phải ngọng nghịu nói
tiếng người, bây giờ cái lưỡi mới được thoải mái lên bổng xuống trầm
theo nhịp điệu thân quen, nó múa may không ngừng, quên cả nhiệm vụ
chính của nó là ăn uống. Người điều khiển chương tŕnh khi muốn bắt
đầu buổi lễ đă phải rất khó khăn mới làm cho làn sóng âm thanh từ
hàng trăm cái miệng âư giảm tốc độ. Nhưng lúc quốc ca được cất lên
th́ không cần ai nói, mọi ngướ bỗng im phăng phắc. Bài hát mà chỉ
mới mấy tháng trước đó được nghe khắp nơi, rố bị bịt câm trong
những ngày miệt mài lao động, tự nhiên có một linh hồn riêng, có một
khả năng riêng làm cho ngướ ta chảy nước mắt sùi sụt không cần dấu
giếm. Người ta khóc lúc này cũng đau đớn như lúc trên tàu chứng kiến
lá cờ quốc gia ḿnh bị hạ xuống để được thay thế bằng một lá cờ của
một nước không quen. Một biểu hiệu của sự cắt đứt đường về, của t́nh
trạng một đi không trở lại.
Và người ta hát bài “Ly Rượu Mừng”. Người ta mừng anh nông
phu bây giờ mất hết ruộng vườn, đang đứng tần ngần giữa đồng bắp
ngút ngàn, đồng lúa ḿ trỗ hoa, của người khác. Người ta mừng cho
những nghệ sĩ đang dẹp bút, cọ, sang một bên để cầm búa, cầm bay cạy
những ống thép han rỉ. Mừng cho chiến sĩ đă thả súng xuống ḷng biển
sâu, không c̣n phải lội suối trèo non, chỉ c̣n chiến đâú với nôĩ sầu
xa xứ. Mọi người đều hát, với tất cả nhiệt thành.
Bao năm đă trôi qua kể từ ngày ấy. Đời sống đă thăng trầm trôi nôỉ,
đă gặp gỡ, chia xa, đă héo tàn, hy vọng, đă sôi nôỉ, lắng ch́m,
nhưng trong ḷng vẫn nhớ hoài lời ngâm trào nước mắt của “ Hồ
Trường “ vào một tối cuối đông nơi đất lạ. Mỗi một chữ, một lời
như dao đâm suốt qua trái tim c̣n ấm máu quê nhà, gợi lên nôĩ bơ vơ
của một người tị nạn không biết rót tương lai vô định cuả ḿnh về
phương trời nào cho nguôi nỗi nhớ quê hương.
Đặng Lệ Khánh
Th́ Thầm Với Thơ
Art2all. net
|