VĂN HỮU số 41

 

  Mùa Hạ 2018

 

 

Nguyễn Văn Sâm

CHUYỆN MẸ NHÂN ÁI

 

            Thể chất tôi èo uột ngay từ lúc mới ra đời nên người nuôi rất cực khổ. Ba tôi mất sớm, gánh nặng đó chuyển lên vai của má. Tôi thường bị bịnh ban cua, lưỡi trắng, bên trong miệng lại có đẹn nên ăn ǵ cũng đau rát, không muốn nhai nuốt, thường phun nhả. Những ai trông coi thường đánh tôi v́ chuyện đó, nhưng má tôi th́ không bao giờ, bà xuưt xoa, dỗ dành, khuyên tôi cố gắng ăn uống. Tôi mới 4, 5 tuổi, chẳng hiểu ǵ nhiều nhưng cảm nhận những lời ngọt ngào và cử chỉ thương mến của bà, thích cái vỗ tay của bà khi tôi cố gắng nuốt nên khoái được má đút cơm. Bà kiên nhẫn, c̣n tôi th́ gượng đau rát. Mỗi bữa cơm là một cực h́nh cho cả hai má con, tốn nhiều thời giờ ít ỏi của bà, nhưng tôi chưa bao giờ thấy bà bực ḿnh v́ chuyện đó.

Người ta nói tôi bị ban khỉ v́ bịnh làm cho chưn tay tôi trở nên khẳng khiu và dài sọc, mặt mày ốm trơ xương, giống như mặt khỉ già.

Mỗi tuần hai ngày má cơng tôi trên lưng khom khom đứng đón xe ngựa đi lên nhà thuốc Ông Tạ ở Ḥa Hưng để được bắt mạch hốt hai thang thuốc đem về. Xe ngựa chật, ngộp, phải ngồi bó rọ trong ḷng má, tôi thường khóc giăy khiến bà phải dỗ dành và xoa xoa lưng tôi mới cảm thấy dễ chịu mà nín khóc. Xe ngựa ngừng ở ngoài đường lớn, má lại cơng đi vô đường đất đỏ cả một đoạn dài, lắm khi trơn trợt sau cơn mưa. Nhiều lần bà té lên té xuống nhưng lúc nào tôi cũng cảm nhận là bà che chở cho tôi khỏi ướt, khỏi dơ c̣n bà sao cũng được, nhiều khi tới nơi rồi th́ śnh bùn đă hơi khô khô, dính vô cái áo túi của bà từng mảng, từng mảng. Trong khi chờ đợi được kêu tới số thẻ của ḿnh, bà từ tốn lột quăng ra xa. Pḥng chờ đợi quá đông nên nóng hầm, tôi thường đ̣i chạy ra sân, nhưng má tôi sợ con té, lạc đường hay bị chó cắn, bà thường giằng lại trong ḷng, cam chịu sự giăy dụa, bất b́nh của tôi. Lúc nhỏ ḿnh chỉ biết làm cho đă nư, lớn lên nghĩ lại, nhớ ánh mắt thương mến của bà khi nh́n tôi mà cảm động và thương má muộn màng, nghĩ là có chết cũng chẳng đền bù được.


Vậy đó, tôi sống c̣n, tuy đau yếu, chậm lớn, nhỏ con, nhưng trong tim tôi chứa đầy ánh mắt bao dung và ḷng thương mến bạt ngàn của má mà trời biển cũng c̣n nhỏ hơn.

C̣n nhớ năm đầu đi học lớp Năm, lớp một ngày nay đó, hầu như mỗi ngày đi học tôi đều khóc, và má phải cơng tôi tới trường, đứng lúp ló ngoài cửa lớp hèn lâu rồi mới len lén đi về. Trưa tan trường, trống chưa đánh tôi đă thấy bóng dáng má tôi với cái nón lá và cái áo bà ba quen thuộc.

Lúc học năm thứ hai trường Đại Học Văn Khoa Sàig̣n th́ ư định đi vào đường nghiên cứu văn học Việt Nam đă rơ nét sau khi đă sưu tập được một số tài liệu quan trọng cũng như đă khởi thảo được một vài tác giả căn bản. Tất cả tài liệu và bản thảo đều được xếp vào một thùng giấy trước đây người ta dùng đựng sữa hộp, thời đó gọi đơn giản là thùng sữa, đêm đêm tôi lôi ra đọc đọc viết viết cần cù quên mệt mỏi. Má tôi học ít, chỉ đọc được chậm chạp những hàng chữ lớn trên báo hằng ngày mà thôi, thấy con ḿnh quí thùng sữa giấy rách đó và say mê công việc nên bà thường yên lặng đặt kế bên con một ly nước trà đá chanh đường cũng như sẵn sàng xếp lại gọn gàng mỗi khi tôi bày binh bố trận.

Năm đó, khi đang ngồi ở Thư Viện Quốc Gia ở đường Gia Long học bài th́ nghe tin lửa cháy bên kia Cầu Ông Lănh, khu nhà tôi ở phía đó, xóm Vĩnh Hội. Tôi lật đật kiếm đường về mà không được, các cầu đi về hướng có đám cháy đều bị ngăn chặn, đ̣ ngang cấm không được cập bến để cho lính chữa lửa làm việc và nhân viên công lực ngăn ngừa trộm cắp.

Nóng ruột về tài liệu khó kiếm chắt mót bấy lâu nay, về quyển sách coi như đă hoàn thành được hơn một nửa, ḷng tôi bồn chồn, lăng xăng lên xuống bên Bến Chương Dương ngó ngọn lửa mà thở dài, nhiều khi muốn cởi áo lội qua sông nhưng thấy có nhiều nguy hiểm nên đành đứng trong đám đông bên nầy trơ mắt ngó.

Gần sáng, khi đám cháy tàn, tôi ḷ ṃ về khu nhà cũ. Mọi thứ đều hoang tàn, mấy cây dừa xưa lả ngọn nên thơ giờ chỉ c̣n trơ gốc đen x́ giáp mép bùn khô, buồn bă. Cầu khỉ cầu ván đi vào hư vô, ao rạch cạn cùn phơi đáy trơ vơ những góc ván ngựa nám đen ai đó trong khi quính quáng đă chùi vội xuống nước. Tôi nôn nóng t́m má th́ ít mà lo cho số phận thùng sách của ḿnh th́ nhiều. Biết bao nhiêu công tŕnh t́m ṭi và suy nghĩ. Biết bao nhiêu thời gian lục lọi nằn ń. Mất nó chắc tôi bỏ cuộc luôn chuyện viết lách mới nhen nhúm đầu đời.

Khi gặp má tôi đương ngồi đăm chiêu, mệt mỏi, gương mặt lấm lem vài vệt lọ nghẹ, câu hỏi đầu tiên của thằng con là thùng sách của ḿnh. Má tôi vui cười chỉ thùng báu vật của con mà bà đương ngồi trên đó, ư chừng để ngăn ngừa bọn hôi của đương hoành hành đâu đó. Tôi nhớ ḿnh v́ quá mừng, lính quưnh nên đă quên hỏi má về những vật dụng của riêng bà.

Gần mười năm sau quyển sách đầu đời của đứa con vô tâm được in th́ má nó đă đi vào nơi hằng cữu một vài năm trước. Cầm quyển sách đầu tiên thơm mùi giấy mực tôi không vui mà chỉ buồn nhớ má, mắc cở cho thái độ của ḿnh ngày xảy ra đám cháy. Tôi nói thầm: Má ơi. Má viết quyển sách nầy chớ không phải con! Nếu má không cứu cái thùng sữa th́ ngày nay đâu có sách.. Mỗi khi cầm sách nầy lên là con nhớ h́nh bóng má với ly nước trà đá chanh hay cử chỉ chịu đựng khi dọn dẹp tài liệu bừa băi của con ngày trước… Con cám ơn và xin lỗi má dầu muộn màng!


Vậy mà chẳng phải chỉ lỗi lầm đó với má tôi thôi, c̣n nhiều lỗi lầm khác nữa. Cũng dàng trời mây luôn. Chỉ xin đơn cử một trường hợp.

Từ khi cưới vợ và ra ở bên nhà vợ, tôi ít khi về thăm má ḿnh. Vợ giàu không thích về thăm má chồng nghèo nên tôi chỉ về thăm má một ḿnh, năm khi mười họa.

Một hôm rảnh rang, bỗng nhiên nhớ tới má, tôi lái xe hơi về xóm nhỏ thăm bà. Quẹo vô cái chợ chồm hổm tự phát đầu xóm tôi nhói tim khi thấy má ngồi trước cái ông ḷ than đỏ đương nướng trở bánh tráng, bánh phồng. Dáng má khẳng khiu, ốm o, hốc hác. Tôi ngừng xe trước hai rổ bánh đầy ấp của má. Má vội vă giải thích rằng bà kiếm thêm chút đỉnh, ngồi không chẳng ích ǵ. Đi bán cho vui, ở nhà tù túng thêm bịnh.

Tôi thương má gần như muốn khóc, năn nỉ bà về, bỏ hết ba cái thứ lỉnh kỉnh đó đi, má bán lời bao nhiêu một ngày, con sẽ đưa cho má tiền lời một lần bằng năm bảy tháng má bán. Má nói bán lời chút nào hay chút nấy, tiền con để con xài. Năn nỉ hoài má cũng không chịu về, tôi đưa tay đè nhấn bể hết hai rổ bánh tráng nướng của bà, tôi bắt gặp ánh mắt tiếc rẻ của bà mà xót ruột. Thấy chuyện dằn co, người bán hàng kế bên khuyên má tôi nên về và hứa sẽ đem thúng mủng lại nhà chiều nay. Má tôi về nhưng nhứt định không lên xe hơi. Bà quơ cái khăn rằn choàng lên đầu, trước khi bước đi không quên ngó ngoái lại ḷ than nướng bánh tráng của ḿnh.

Má tôi vậy đó, không bao giờ đi xe hơi của con, dầu tôi năn nỉ bao nhiêu cũng vậy thôi, nhiều lắm bà chỉ rờ rờ khen xe đẹp mà từ chối lên xe với lư do đi không quen, chóng mặt, khó chịu, nếu đi rồi sẽ nhức đầu cả buổi…

Bữa đó tôi ở nhà má, được ăn bánh tráng nướng, bánh phồng kẹo, những món tôi rất thích khi c̣n nhỏ mà nước mắt rưng rưng. Tôi đă bỏ bê má ḿnh để chạy theo những công danh phù phiếm bấy lâu nay. Tôi hứa với ḷng là sẽ thăm viếng má nhiều hơn. Tôi móc đưa bà tất cả số tiền có trong túi như nhiều lần trước. Má nhận với gương mặt thoáng ưu tư, ngần ngừ, không cười cười như những lần trước.

Nhưng rồi tôi không có dịp thăm viếng má nhiều, má mất sau đó ít lâu. Anh Hai đưa tôi một gói giấy dầu cuộn tṛn, mở ra mới thấy từng xấp từng xấp tiền, vẫn c̣n y nguyên như những lúc tôi đưa cho má ḿnh trước đây. Phía dưới cùng của xấp tiền có tờ giấy xé ra từ tập học tṛ, chữ rất xấu của má: trịnh má thương con nhiều con không có lỗi ǵ với má hết. Má tôi viết không chấm, không phết, không viết hoa, chẳng ngay hàng nhưng tôi đọc được trong đó ḷng bao la của má tôi, giờ đây kể lại chuyện nầy mà tôi vẫn c̣n muốn khóc.

Chuyện đời đưa đẩy, tôi vào quân đội, vô Sư Đoàn 7 Bộ Binh, mỗi khi hành quân tôi đều vái van má tôi trước, coi như vị Bồ Tát bổn mạng của tôi. Người ta kẻ đeo bùa cà tha, kẻ mang nanh heo rừng hay ngậm răng cọp, tôi th́ mang h́nh ảnh má ḿnh trong tim với lời xin lỗi muộn màng. Vậy mà đạn tránh tôi nhiều lần, lúc th́ trợt trên nón sắt, lúc th́ tránh trái tim, chỉ xuyên qua bả vai. Nhưng đó là chuyện nhỏ. Chuyện lớn là chuyện lúc tôi lênh đênh trên biển mới đáng nói.

Cho nghỉ uống miếng nước thấm giọng nghen! Nói nhiều khô cổ quá! Nhỏ tới giờ mang h́nh ảnh mẹ trong ḷng, hôm nay xin cám ơn D́ Chưởng với Chú Hoạt đă cho tôi có dịp nói lên ḷng ḿnh. Nói mà tôi cảm thấy bóng dáng má thấp thoáng trước mặt. Nhiều khi tôi ước ao, dầu thấy rằng vô lư, là phải chi mỗi người có cả chục người má, mới thỏa được cái t́nh má con. Nói tóm lại, tôi thèm t́nh mẹ, cho đến ngày nay dầu đầu bạc cổ lai hy, tôi vẫn không hiểu hết chiều sâu trong trái tim của Mẹ.

Trở về chuyện vượt biên.

Năm nào đó tôi được biệt phái về lại nhiệm sở cũ là Trường Trung học nhỏ trong quận Cần Đước. Má tôi quá văng cũng đâu được mấy năm rồi. Dạy học th́ cũng thường thôi, vai tṛ của thầy giáo dạy Việt Văn tôi làm nhiệm vụ chuyển tải những kiến thức văn học trung thực cho học sinh chẳng liên quan ǵ đến chánh trị đương thời. Sau biến cố 75 th́ tôi bị cho ra ngoài biên chế, không được lưu dụng v́ môn dạy của ḿnh. Giữa một đất nước mọi thứ trao đổi kinh tế đều bị cấm đoán, không việc làm có nghĩa là thiếu thốn cùng cực và bị ḍm ngó nặng nề. Chứng kiến thêm những bất công hằng ngày chung quanh, tôi phải bỏ đi thôi nếu không th́ có ngày mang khổ lụy v́ phản ứng trước những bất công.

Và tôi vượt biên. Bốn ngày linh đinh trên biển, một đêm kia trong khi phần đông khách đi tàu đương ngồi ngủ chồm hổm dưới khoang tàu tối đen như mực th́ một đóm lửa của cụm nhang do chủ tàu chuyền tay cho khách với giọng ai đó vừa ai oán vừa chịu đựng:

“Bà con cầm một cây nhang cho gia đ́nh ḿnh, c̣n bao nhiêu chuyển cho người kế bên nha. Ai đạo Phật th́ cầu Phật Bà, ai đạo Chúa th́ cầu Đức Mẹ, tàu ḿnh bị vô nước, tối quá không thấy chỗ lủng. Tàu sẽ ch́m trong vài giờ nữa…”

Có tiếng ai đó nhẹ nhàng nhưng trong hoàn cảnh nầy nghe hơi bi hài:

“C̣n tôi đạo Cao Đài th́ sao?”

“Th́ vái Phật Mẫu!” Tôi vẫn không biết tại sao ḿnh buột miệng mau như vậy. Lại c̣n nói thêm: “Tên gọi thế nào th́ cũng chỉ là một thôi, cũng là tạo thành bằng yếu tố Từ Bi. Từ Bi mà, bà con biết đó!”

Tôi tiếp nhận cụm nhang, lấy riêng cho ḿnh một cây, trao cho vợ một cây, c̣n bao nhiêu đưa cho người ngồi kế bên. Nước lên ướt đít lạnh lạnh. Tôi vái Phật Bà, tôi van vong hồn má tôi cho chúng tôi người lớn chết hết cũng được, không ân hận ǵ, nhưng các con tôi và tất cả con nít khác trên tàu xin được cứu sống, chúng vô tội, chưa từng hưởng điều sung sướng nào trên cơi đời nầy. Nước từ từ ngập tới háng, tôi cố gắng ngồi nhón chưn cho thân ḿnh cao hơn, buồn ngủ quá, tôi thiêm thiếp trong mơ màng. Thời gian trôi qua, trong đêm tĩnh lặng chỉ có tiếng gió biển rít trong không gian, tới một lúc tôi nghe văng vẳng chủ tàu nói mơ hồ là t́m được lỗ lủng rồi, yêu cầu bà con có áo quần dư chuyển sang phía bánh lái tàu để bịt lỗ. Tôi không c̣n sức để mở mắt, mà dầu có mở lớn mắt cũng không thấy ǵ, hầm tàu tối đen như đêm ba mươi, thỉnh thoảng cảm thấy ai đó chuyển quần áo đụng vô mặt ḿnh hôi hám dơ dáy. Trong mơ hồ tôi thấy h́nh ảnh Đức Phật Bà Quán Thế Âm và gương mặt vui vui của má tôi. Ánh mắt hai người đều hiền từ. Rồi giống như trong kỹ thuật điện ảnh, h́nh ảnh hai bà từ từ chồng khít lên nhau để rồi cũng một bức h́nh đó khi th́ hiện lên má tôi, khi th́ hiện lên đức Quán Thế Âm Bồ Tát.

Tôi hứa với ḷng là sẽ thờ Phật Bà khi sống sót, lập một cái trang thờ mẹ và kỵ giỗ long trọng hằng năm. Vậy mà suốt thời gian hơn hai mươi năm sống ở đây tôi măi chạy theo công ăn việc làm lại không làm được cái trang thờ dầu chỉ là một tấm ván nhỏ đóng lên tường có dựng h́nh mẹ và một lư hương. Đứa con trai tôi mua nhà trước khi cưới vợ, hôm đám cưới nó dọn h́nh ảnh ba má tôi lên chừng độ hơn hai giờ đồng hồ rồi ngay sau khi đàng gái vừa ra về khỏi cửa nó với vợ mới cưới liền đem h́nh ông bà nội xuống. Nhà là nhà của nó, tôi không thể mở miệng nêu ư kiến ǵ, nói ra thêm dư lời mà chắc chắn không kết quả. Chúng sẽ xúm lại công kích tôi vụ h́nh thức, tôi c̣n quá Việt Nam nên chú ư tới chuyện nhỏ mọn, chuyện tào lao. Nhà của tôi c̣n bị chê bày biện sao nhà quê giống Việt Nam ruộng, huống chi nhà nó. Tôi chiêm bao thấy má ḿnh nhiều lần nhưng chưa lần nào nghe má tôi nhắc đến lời tôi hứa lập trang thờ.

Khi vô sống ở nhà Dưỡng Lăo nầy, ngồi buồn tôi nhớ h́nh ảnh chồng lấp của má và Đức Quán Thế Âm, tôi nghiệm ra rằng má ta là Đức Bồ Tát của ta, là sự Từ Bi rót lên đời ta ngay từ lúc mới sơ sanh để ta sống sót. Phật Bà nói chung là má của tất cả mọi người. Má của người nào là Phật Bà mà chỉ có đứa con mới cảm nhận được thôi.

Gần đất xa trời tôi mới cảm nghiệm được chơn lư đơn giản nầy. Tiếc quá!

Tiếc nhưng biết làm sao hơn, nhân loại sanh ra để va vướng vào những mê lầm muôn thuở mà dầu ta có học xong bài học và được phép mầu làm cho trẻ lại nhiều lần đi nữa th́ cũng mắc mê lầm lại y chang như cũ, cũng hờ hững và không thấu được ḷng mẹ bao la…..

Nguyễn Văn Sâm


 

 

vanhuu08@yahoo.com

 

Trang Văn Hữu

 

 

 

art2all.net