1* Những  con  thỏ

Tôi  đi  dọc  theo con suối. Con suối nhỏ vô danh chảy dọc theo thung lũng. Một vài nhà dân cư rải rác thấp thoáng trong các vườn cây. Buổi sáng trời nắng nhẹ. Không gian yên tĩnh. Vài người làm vườn xa xa không khuấy động bầu khí êm ả.

Tôi không đi dạo chơi dù không gì thú vị bằng dạo chơi ven bờ suối. Tôi mang theo cái bao và chiếc liềm để hái rau cho thỏ ăn. Tôi mặc bộ đồ lao động cũ và mang đôi giày bốt để có thể dễ dàng lùng sục khắp nơi. Tôi tìm cắt các loại rau cỏ thỏ có thể ăn được. Thỏ ăn rất tạp nhưng có vài loại cỏ độc ăn vào chúng lăn ra chết ngay. Không như khi sống nơi tự nhiên hoang dã, thỏ nhốt trong chuồng mất bớt đi nhiều khả năng tinh nhạy trong việc lựa chọn thức ăn và các phản xạ khác. Con người cũng vậy thôi. Sống trong một chế độ xã hội bưng bít và chỉ được thụ hưởng những gì mà nhà cầm quyền cho phép, con người cũng sẽ trở nên đần độn, trơ lỳ và cuồng tín hơn khi bị kích thích. Đó cũng là một loại phản xạ có điều kiện.

Tôi lại suy nghĩ về chính trị rồi. Chính  trị thực sự có ích gì mặc dù nó có thể chi phối tất cả. Chính trị là dối trá, phản bội, thủ đoạn và tàn bạo. Con người đâu cần thứ chính trị đó. Có những việc tầm thường nhưng có ích hơn nhiều.

Như bây giờ tôi đang nuôi mấy con thỏ. Thỏ sẽ đẻ con, cung cấp thịt làm thức ăn, những bộ lông mượt mà tuyệt đẹp cho đời. Và cả phân, nước tiểu để bón cho cây trồng. Mà nuôi những con thỏ cũng không phải dễ. Tôi đã phải tìm sách đọc và đi hỏi những người có kinh nghiệm nuôi trước. Mới đầu tôi chỉ nuôi một cặp thỏ con và phải chọn thỏ cái. Ở thỏ con một, hai tháng tuổi, phân biệt đực cái rất khó vì bộ phận sinh dục của chúng nhìn bề ngoài không có gì khác nhau. Phải là người rất sành mới có thể phân biệt được, có khi còn bị lầm. Khi còn nhỏ, người ta nuôi nhiều thỏ con chung một chuồng để chúng giữ hơi ấm cho nhau và kích thích nhau ăn nhiều cỏ. Nhưng đến tuổi phát dục, nếu không tách chúng ra, những con đực "nhảy cái" nhiều quá sẽ có hại cho sức khỏe. Chúng không biết tự chế trong vấn đề này. Hơn nữa, nếu chúng đồng huyết những con thỏ con đẻ ra sẽ chết yểu, có khi chết ngay toàn bộ lúc mới sinh. Thỏ đực phải được nuôi riêng và một con thỏ đực đủ cho một bầy hàng chục con thỏ cái. Thông thường, khi mới nuôi ít, người ta không nuôi thỏ đực mà chỉ đi mượn khi cần thiết. Để một con thỏ đực ở không thì lãng phí và cũng buồn cho nó.

Cho thỏ gần nhau để đẻ con cũng là cả một nghệ thuật. Phải biết chọn lúc thích hợp cho cả hai phía. Thỏ đực còn tơ, mới nhảy những lần đầu thường thiếu kinh nghiệm, có khi mệt phờ mà chẳng được tích sự gì. Phải là những con thỏ cụ lão luyện hoạt động mới có hiệu quả tốt. Còn thỏ cái không phải lúc nào cũng chịu đực. Phải biết quan sát bộ phận sinh dục của nó, khi hồng lên là lúc nó động đực. Nếu không đúng lúc, nó sẽ từ chối thỏ đực bằng cách  cong người, cúp đuôi lại, thế là thỏ đực chịu thua. Mà dù  thỏ đực có hung hãn cưỡng ép được, sau những lần đó nó cũng không đậu thai. Đôi khi có con còn phản ứng mãnh liệt, cắn đuổi cả thỏ đực. Lại còn chuyện chọn giống thỏ, màu lông như thế nào để khi đẻ con ra có màu lông như ý muốn, thường là trắng, xám hoặc đen trắng. Màu lông luôn tương hợp với màu mắt. Thỏ trắng có mắt hồng và thỏ màu mắt nâu. Đó là cả một nghệ thuật tinh tế trên cơ sở hiểu biết về các định luật của thiên  nhiên.

Nhưng mà có phải tôi chỉ đi dọc theo con suối này để hái rau thỏ và suy nghĩ về nghệ thuật nuôi thỏ thôi sao. Tôi có  khác gì những nông dân kia đang lầm lũi hàng ngày trên mảnh vườn của họ. Đâu rồi những giấc mộng lắp bể vá trời, đâu rồi những cuộc đấu tranh hùng tráng, đâu rồi những chuyến đi phiêu lãng, đâu rồi những cuộc hội thảo nồng cháy lửa tự do? Phải chăng tôi bị hất ra ngoài, đứng bên lề dòng chảy của cuộc sống đang sục sôi? Tôi đã bị vô hiệu hóa và đang tự an ủi mình? Tôi đã thua cuộc, đã bại trận ?

Tôi yêu tự do và không thể sống tự do mà không dấn thân vào cuộc chiến đấu. Đó là cái gía phải trả cho tự do. Tự do không phải là tặng phẩm trời cho. Tự do không phải ngồi đợi để được ban phát. Tự do không bao giờ vô điều kiện. Tự do nằm trong mối quan hệ giữa con người và con người và giữa con người với thiên nhiên. Tự do là cuộc đấu tranh với chính bản thân. Tự do là khát vọng thường trực của phận người luôn luôn bị giam hãm trong đủ mọi thứ ngục tù. Tự do là giấc mơ lãng đãng bay lượn trên vòm trời chật hẹp của cuộc sống. Tự do ở bên trong và bên trên mọi yêu ghét tầm thường tục lụy.

Tôi đi dọc theo bờ suối này để xa lánh những gì tôi chán chường và căm ghét. Tôi không muốn trông thấy mặt những con người được gọi là lãnh đạo. Họ là ai?

Đó là một bí thư đảng. Ông xuất thân là nông dân, ít học, dành một nửa đời chiến đấu gian khổ trong rừng sâu núi thẳm vì lý tưởng độc lập tự do của tổ quốc, không hề nghĩ đến một chút thụ hưởng riêng tư. Đã một thời, hình ảnh ông như một huyền thoại. Ông đóng khố và sống thực như đồng bào dân tộc ít người, cùng ăn cùng ở cùng làm với họ để vận động các buôn làng tham gia cách mạng. Ông lặn lội từ núi này sang rừng khác, đột nhập cả vào thành phố, nằm hầm bí mật để chỉ đạo cuộc chiến đấu. Ngày giải phóng, lần đầu tiên gặp ông, tôi thấy ông thật dễ mến, giản dị, thân tình và sâu sắc. Do thói quen làm việc trong rừng núi, ông rất ít dùng giấy tờ. Tất cả mọi chuyện đều nằm trong đầu nên ông có trí nhớ rất tốt. Khi truyền đạt nghị quyết, thậm chí ông không cần sử dụng đến cuốn sổ tay nhỏ nhầu nát ông vẫn mang theo bên người bao năm. Ông có thể nói về những chủ trương lớn của đảng cho đến những biện pháp cụ thể của từng ngành, từng giới một cách hết sức chi tiết tỉ mỉ, ngừng lại ở bất cứ phần nào để giảng giải, phân tích, sau đó lại tiếp tục không bao giờ nhầm lẫn. Những ngày mới tiếp quản, ông làm việc quên ăn quên ngủ và như không bao giờ biết mệt mỏi. Thế nhưng chỉ một vài năm sau, quyền lực đã làm ông thay đổi. Càng về sau, sự suy thoái của ông càng rõ và có thể ông không tự biết. Ông đã ở biệt thự sang trọng, có người hầu hạ, có xe con đưa rước, lại nuôi cả chó berger. Bao nhiêu người chầu chực vây quanh ông để tán tụng và xin ân huệ. Ông và cả vợ, bà con gia đình thi nhau nhận hối lộ từ những món quà nhỏ cho đến những món tiền, vàng kích sù. Ông mua nhà ở nhiều nơi để chuẩn bị cho lúc về hưu và dành cho con cháu. Ông lao vào việc lôi bè kết cánh để tranh giành quyền lực. Ông biết rõ có quyền lực là có tất cả. Ông tự cho mình có quyền hưởng thụ sau bao nhiêu năm cống hiến hi sinh. Ông không còn một chút gì hình ảnh của người cộng sản năm xưa. Ông hành xử mọi việc như một ông vua trên lãnh địa của mình.

Đó là một chủ tịch Mặt trận một thời được xưng tụng. Ông này xuất thân là trí thức, có tiếng uyên bác và nhiều năng lực. Có thời gian ông đảm nhiệm một lúc sáu, bảy chức trưởng ban quan trọng, từ chính trị cho đến an ninh, kinh tế. Ông lại nổi tiếng là người đạo đức, có phong cách của một nhà nho. Nhưng người lái xe của ông lại đánh giá ông một cách hoàn toàn khác. Ông không bao giờ chịu đi bộ, dù chỉ một quãng ngắn. Xe bao giờ cũng phải đưa rước tận thềm. Ông bắt buộc lái xe phải giữ xe luôn láng bóng không hề có một hạt bụi, không cho ai đi nhờ, không cho cơ quan sử dụng đưa đón ai khác dù cần thiết đến mấy. Ông coi chiếc xe như tài sản riêng của mình. Có lần ông bảo tài xế mượn xe lớn chở vật liệu xây dựng cho mình nhưng khi xe hư ông buộc tài xế phải tự bỏ tiền ra sửa. Ngôi biệt thự ông được phân để ở bị chủ nhà cũ có giấy tờ hợp pháp đòi lại, ông lại được phân một ngôi biệt thự khác to không kém. Nhưng trước khi đi ông buộc chủ nhà phải đưa cho ông năm cây vàng về công trông coi chăm sóc nhà và chặt luôn cả cây thông samu 30 tuổi tuyệt đẹp trong vườn để làm củi. Ông đã trên 70 tuổi, gần đây bị mất thế, được yêu cầu về hưu nhưng ông vẫn ra sức đấu tranh để ở lại  chức vụ cũ vì ông còn muốn tiếp tục cống hiến cho đến hơi thở cuối cùng. Ông đã thu vén được khá nhiều nhưng ông tiếc chiếc xe Toyota đời mới khi về hưu ông không còn được đưa đón nữa.

Đó là những cán bộ gọi là tham mưu luôn xun xoe bên cạnh lãnh đạo. Họ không có kiến thức cần thiết, không có sáng kiến gì hữu ích, chỉ biết "lắng nghe hơi thở của lãnh đạo" để nói hùa theo, xưng tụng và triển khai thực hiện. Họ chờ chực cơ hội để xin một chức vụ có thể vơ vét được nhiều quyền lợi béo bở.

Đó là những cán bộ lãnh đạo chính quyền các cấp có thể lãnh đạo bất cứ ngành nào dù không có chút kiến thức chuyên môn gì về ngành mình phụ trách. Khi bị tai tiếng, bất lực hay do bè cánh, họ được chuyển từ ngành này sang ngành khác, địa phương này sang địa phương khác, cấp dưới chuyển lên cấp trên hay ngược lại theo sự sắp xếp của đảng. Chính quyền gọi là chính quyền nhân dân này là của Đảng. Đảng vô cùng sáng suốt, lãnh đạo toàn diện, trực tiếp và tuyệt đối. Đảng không nhường quyền lãnh đạo cho ai cả. Đảng, người tổ chức và lãnh đạo thắng lợi mọi cuộc cách mạng muôn năm. Đảng như và còn tệ hơn các triều đại phong kiến ngày xưa trong những thời kỳ thối nát.

Đó là những người được coi và tự nhận mình là văn nghệ sĩ. Đảng lùa họ vào và họ cũng cố chen  vào những tổ chức gọi là Hội văn nghệ. Trong đó họ tranh giành các chức vụ quản lý, sáng tác theo đơn đặt hàng và yêu cầu của lãnh đạo để phục vụ cho nhiệm vụ chính trị của đảng trong từng giai đoạn, từng địa phương. Họ nhạy bén với cái mới nhưng cũng  gío chiều nào che chiều ấy, phù thịnh chứ không phù suy, thay đổi lập trường như chong chóng, không đứng vững trước sự cám dỗ của quyền lợi và đe dọa của quyền lực.

Tôi không muốn nhìn thấy tất cả bọn họ. Kể cả những trụ sở, cơ quan trong đó họ ngồi tôi cũng không muốn đi ngang qua. Tất cả đều gợi lên một cái gì dối trá, lừa bịp và phản trắc. Tất cả đều thiếu vắng tình người, lòng nhân ái, chất lý tưởng trong sáng và cao thượng, những gì đã lôi cuốn tội nhập cuộc với họ ngày nào.

Nhưng phải chăng không chỉ bọn họ và chủ nghĩa này, đất nước này, giai đoạn này. Một người Việt công tác lâu năm cho một đài phát thanh nước ngoài, khi về hưu đã tổng kết nhận thức của mình bằng một câu ngắn gọn: "Đông hay Tây đều là đồ chó chết". Đó phải chăng là bản chất chính trị của muôn đời, của  mọi không gian và thời gian. Lý tưởng chỉ là chiêu bài lừa bịp. Hay cuối cùng quyền lực sẽ làm tha hóa hết thẩy, kể cả những người tưởng như tốt đẹp nhất.

Vậy thì tôi đi hái rau nuôi thỏ có lẽ có ích hơn. Những con thỏ cái rồi sẽ đẻ con. Chúng mắn đẻ vô cùng và nếu biết cách nuôi, mỗi năm chúng có thể đẻ đến sáu lứa hay hơn nữa. Những con thỏ con mới tuyệt đẹp, có lẽ đẹp nhất trong mọi loài sinh vật. Đó là những túm lông mềm mại với những đôi mắt ngọc ngây thơ và láu lỉnh. Những bàn chân bé xíu phủ đầy lông tơ nhảy nhanh thoăn thoắt. Đôi tai nhỏ chưa kịp dài ra luôn ngọ ngoạy một cách sinh động, nhất là khi ăn. Tuy nhiên những thiên thần bé con này rất hay chết yểu. Thật đau lòng khi buổi sáng thăm chuồng thấy xác một vài con, mềm nhũn bất động, bị những con khác dẫm đạp lên trong khi tối hôm qua chúng còn tung tăng đùa dỡn. Có khi chúng chết hàng loạt. Tử thần đã mang chúng đi quá vội vàng.

Những con thỏ lớn chết lại càng đau khổ hơn, nhất là bọn thỏ đực mà người ta không muốn nuôi nhiều. Bình thường chúng hiền lành và im lặng nhưng khi bị cắt tiết, chúng dãy dụa và thét lên những tiếng kêu rợn người. Thịt thỏ được bán cho các tiệm ăn còn lông dùng để may mũ hay quần áo.

Tôi đã xem cách người ta lột da thỏ. Sự thiện nghệ của người thợ làm tôi rợn người. Anh ta treo hai chân sau của thỏ lên hai chiếc móc gắn sẵn vào một đà ngang cao vừa tầm. Với một con dao nhỏ sắc bén, anh ta cứa một đường quanh hai cổ chân, dọc theo đùi, lên bụng và ngực. Thế rồi chỉ cần cầm da ở cổ chân kéo ngược xuống, tuột  toàn bộ bộ da ra khỏi người, trong khi các cơ bắp đang bốc hơi và còn co giật. Tôi sợ phải chứng kiến cảnh đó.

Nuôi thỏ không phải là một việc dễ dàng. Chúng ăn rau cỏ nhưng ăn rất nhiều. Mùa khô tôi phải trồng thêm rau lang và đi lang thang dọc theo suối để tìm cỏ,  bìm bìm và những loại lá chúng có thể ăn được. Mùa mưa phải mặc áo mưa đi cắt lá cỏ về hong khô trên giàn trước khi cho ăn vì nếu cỏ ướt quá, ăn vào thỏ có thể bị sình bụng. Chuồng thỏ phải được quét dọn mỗi ngày vì phân  và nước tiểu chúng nhiều và rất hôi, thu hút các loại côn trùng có thể gây mầm bệnh. Hơn nữa thu nhập do chúng mang lại không nhiều nên sau một thời gian tôi thôi nuôi thỏ dù đã mất nhiều công đóng chuồng trại.

Dù sao tôi cũng biết ơn những con thỏ. Chúng đã giúp tôi nhìn thấy vẻ đẹp, bản năng sinh tồn, sự tàn bạo, cái chết và giúp tôi liên tưởng đến con người và cuộc sống. Cuộc sống không hề dễ dàng cho những người lương thiện và khao khát tự do.

2* Giấc  mơ  về Nàng  -  Cô  bé học trò bạc mệnh

 Nàng chỉ là một cô bé học trò lớp đệ tam 15 tuổi. Nàng có khuôn mặt trẻ thơ với đôi mắt đen như nhung, chiếc mũi nhỏ, miệng cũng nhỏ với hàm răng trắng đều. Khi Nàng cười, giọng dòn tan lảnh lót với lúm đồng tiền xuất hiện bên má, Nàng y hệt như một đứa bé được mẹ cho quà. Nhưng mái tóc thề dài óng ánh và thân hình dậy thì căng đầy dưới chiếc áo dài học trò màu trắng tinh khiết báo hiệu Nàng đã trở thành thiếu nữ.

Thuở ấy tôi vừa rời trường đại học để đến dạy học ở một thị xã vùng cao nguyên có tên là Buồn Muôn Thuở. Tôi đã chọn  nơi xa lạ này vì muốn thay đổi hoàn toàn cuộc sống và không muốn ở gần gia đình. Tôi khao khát tự do và khám phá nên việc đến một vùng đất mới, không một người quen có cái gì đó hấp dẫn và hứng thú, như bắt đầu một cuộc phiêu lưu.

Quả thực lúc đó tôi có tâm trạng của một người đi chinh phục và đối tượng chinh phục của tôi  là vùng đất mới và những cô cậu học trò trung học. Trong ngôi trường  lầm bụi đỏ với các thầy cô giáo phần nhiều đã lớn tuổi, sự xuất hiện của tôi trong những ngày đầu đã là một biến cố nho nhỏ. Một chàng thư sinh 22 tuổi, mặt trắng môi hồng, tóc dài  gợn sóng bồng bềnh, không lớn hơn học trò mình bao nhiêu, mở đầu những giờ văn chương bằng một thứ ngôn ngữ khác thường. Đó là một thứ ngôn ngữ tôi đã tôi luyện được từ hàng vạn trang sách cổ kim, hàng trăm cuộc chuyện trò, hội thảo thâu đêm với bạn bè và những ngày tháng xuống đường đấu tranh rực lửa chống bất công, nô lệ, đòi độc lập, dân chủ và tự do. Tôi đã tập nghệ thuật hùng biện khi đứng hàng giờ liền trước gương diễn thuyết với một đám đông vô hình. Nhưng có lẽ điều gây xúc động không phải là nghệ thuật hùng biện hay những lời hoa mỹ. Cái chính là tâm hồn tôi đang thực sự rực lửa và tôi đã nói bằng tất cả sự trẻ trung, sôi nổi, khao khát của một người tìm kiếm sự hoàn thiện và ý nghĩa đích thực của đời đống.

Như sau này kể lại, Nàng cho biết đã bị tôi chinh phục ngay từ giờ học đầu tiên. Từ trước Nàng chưa hề biết yêu và Nàng đã lập tức yêu tôi bằng một tình yêu mê đắm, pha lẫn lòng ngưỡng mộ có tính cách sùng bái.

Sự trong sáng và cuồng nhiệt nơi tình yêu của Nàng làm tôi phát sợ mặc dù tôi đã nổi tiếng hào hoa phong nhã và có số đào hoa từ thời sinh viên. Tôi cũng là một gã thanh niên lãng mạn, phóng túng, coi thường và bất chấp mọi ràng buộc của đạo lý và khuôn khổ, dư luận xã hội. Nhưng tôi vẫn bối rối trước Nàng, không phải chuyện thầy trò mà chính vì sự đắm say một cách ngây thơ và thánh thiện nơi Nàng.

Nàng đi học sớm và đến nhà trọ của tôi mỗi ngày trước khi đến trường. Nàng chuyện trò không đâu  vì ở tuổi Nàng  có gì sâu sắc để nói ngoài những vui buồn vặt vãnh ở gia đình và của đám bạn học. Điều cốt yếu là Nàng được gần tôi, nói cho tôi nghe và nghe  tôi nói. Nàng công khai  đi cùng tôi băng ngang sân trường trước hàng ngàn cặp mắt chăm chú theo dõi của học sinh đứng chờ vào lớp. Bạn bè Nàng và học sinh nhiều lớp bắt đầu xầm xì chuyện tôi và Nàng nhưng Nàng cứ tỉnh như không, lại còn tỏ ra thích thú. Nhiều buổi trưa, Nàng đến nhà tôi sớm, bắt tôi đóng cửa lại để chuyện trò. Các bạn Nàng biết được ganh ghét, có hôm cả đám kéo tới đập cửa nhà tôi ầm ầm làm tôi phát hoảng nhưng Nàng nhất định không chịu cho mở. Cô bé 15 tuổi này mới thật gan lỳ đáng sợ.

Nhưng Nàng thật sự vẫn là một cô bé. Lần đầu tiên tôi hôn Nàng, Nàng đã run lên bần bật, mặt tái xanh và ngất xỉu. Nàng quá xúc động, lại có bệnh tim nên cái hôn đầu đời đã trở thành một cú sốc choáng váng. Suốt buổi chiều đó Nàng không sao ngồi dậy được và phải nằm nghỉ trên giường của tôi. Chiều tối Nàng hơi khỏe nhưng không tự đi được nên tôi phải chở Nàng về nhà và vào nói với bố mẹ Nàng về cơn bệnh bộc phát của Nàng và lý do Nàng về trễ, điều tôi rất ngại nhưng buộc phải làm.

Bố Nàng là một sĩ quan cấp tá, chỉ huy một đơn vị quân đội nổi tiếng dữ dằn. Tôi không sợ chức vụ và sự dữ dằn của ông vì thời sinh viên tôi đã từng đối mặt với những người chức vụ cao hơn, dữ dằn hơn nhiều. Tuy nhiên tôi sợ trách nhiệm của mình, một thầy giáo đối với cô bé học trò mà tôi không thể yêu như một người yêu, nhưng lại không thể từ chối khi Nàng tìm đến. Sau vụ đó, bố mẹ Nàng tuy không làm gì vì dù sao cũng nể tôi là một giáo sư và tôi cũng chưa làm gì sai trái đối với Nàng, nhưng ông bà cấm cô con gái cưng không được lui tới nhà tôi nữa. Thế cũng là một lối thoát cho tôi nhưng tôi biết Nàng rất đau khổ. Trong những giờ học sau đó Nàng âm thầm nhìn tôi bằng đôi mắt sầu thảm và trách móc nhưng vẫn không hết đắm say.

Năm sau, tôi không còn dạy lớp Nàng nữa và tôi nghe tin Nàng đã đính hôn. Vị hôn phu của Nàng là một sĩ quan không quân. Thời Nàng còn lui tới với tôi, Nàng đã kể có nhiều sĩ quan trong đơn vị của bố Nàng ngấm nghé tán tỉnh nhưng Nàng không để ý và không chấp nhận. Nàng nói với tôi họ không hấp dẫn bằng thầy. Nàng vẫn gọi tôi là thầy trong suốt thời gian Nàng yêu tôi. Bây giờ nghe tin Nàng đính hôn tôi cũng mừng cho Nàng và mong rằng Nàng đã quên tôi để đến với tình yêu mới.

Câu chuyện không ngừng lại ở đó. Nếu chỉ có thế tôi đã không nhớ Nàng lâu đến thế. Một buổi sáng đẹp trời, thị xã Buồn Muôn Thuở chứng kiến một sự việc chấn động. Một chiếc máy bay nổ tung  giữa trời trong xanh đầy nắng. Trên máy bay có Nàng  và phi công vị hôn phu của Nàng. Cùng với chiếc máy bay, thân xác hai người tan tác giữa trời nắng gió .

Người dân thị xã bàn tán xôn xao. Tai nạn hay tự tử ? Nguyên nhân tai nạn là gì ? Nếu là tự tử có phải hai người cùng đồng tình ? Tại sao phải làm thế khi hai người đã đính hôn và không có gì trở ngại? Đã khá lâu tôi không gặp Nàng nên không rõ tâm tình của Nàng ra sao nhưng tôi vẫn mang máng hiểu rằng cái chết kỳ lạ của Nàng có liên quan đến cuộc tình tuyệt vọng của Nàng với tôi. Điều này đã làm tôi ray rứt rất lâu.

Trước đây khi Nàng thôi lui tới với tôi, một phần vì bố mẹ cấm đoán nhưng phần chính do tôi không muốn tiếp tục quan hệ với Nàng. Tôi cũng yêu Nàng vì Nàng rất  đáng yêu và khó từ chối khi Nàng tìm đến nhưng tôi không có dự định gì lâu dài với Nàng và rất khó xử trước sự tận hiến ngây thơ và mãnh liệt của Nàng. Tôi đang theo đuổi chủ nghĩa độc thân, là một giáo sư, trong khi Nàng chỉ là một cô bé học trò còn vị thành niên. Tôi không muốn lợi dụng sự trong trắng của Nàng cũng như không muốn có những tai tiếng không đáng có sẽ gây khó khăn cho tôi khi đứng trên bục giảng. Hơn nữa tôi lại bắt đầu có mối quan hệ tình cảm khác phù hợp với mình hơn.

Có phải đối với Nàng, cái chết là cách giải thoát cho một cuộc tình tuyệt vọng? Hay tình tuyệt vọng chính là nỗi chết? Tình yêu đích thực phải được chứng minh bằng cái chết? Cái chết thăng hoa tình yêu đến cõi vô cùng tận? Tôi không thể hiểu được Nàng đã nghĩ gì trước giây phút nổ tung tan tành đó nhưng tôi hiểu về một khía cạnh nào đó, tình yêu điên cuồng của tuổi trẻ có liên quan đến cái chết. Điều đó đáng ngưỡng mộ và cũng thật đáng sợ nhưng không lý giải được.

Dù sao đối với tôi Nàng luôn là một kỷ niệm đẹp đau đớn. Nàng sống mãi trong tôi. Nàng là hình ảnh thánh thiện, sự ngây thơ vô tội, nỗi đam mê cuồng nhiệt và cũng là sự hủy diệt nghiệt ngã nhất mà tôi đã từng gặp. Nàng là vết thương mưng nhức và cũng là nỗi đau dịu êm ve vuốt tâm hồn tôi mỗi khi đời tôi trở gió.