vơ công
liêm
ÁNH SÁNG VÔ TẬN PHẬT
Kính dâng: song thân
Vơ Công Liêm -
Bodhidharma
Theo kinh điển nhà Phật gọi là ‘Vô tận Phật / the Buddha of
Infinite Light’ hay vô tận của ‘Vô lượng Pháp / Abhidharma of Infinite’
là đỉnh cao trí tuệ, là hào quang, thứ ánh sáng vi diệu tỏa muôn phương. Phật
giáo Tây Tạng (Tibetan Buddhist) cho đó là những ǵ trội hẳn, là những ǵ hiện
diện nơi Phật. Amitabha: Phạn ngữ (Sanskrit) gọi là cơi sáng vô tận
(Infinite Light) hay c̣n gọi là ánh sáng vô biên (Boundless Light). Thân tâm
ngài tinh anh và soi rọi được tôn thờ dưới ba mươi hai kư hiệu khác nhau với tám
mươi dấu hiệu tỏ rơ cho một hiện hữu tồn lưu nhân thế, hiện thân giữa vũ trụ
loài người. Ngọn đuốc soi đường với một thứ ánh sáng không thể tưởng được, chiếu
rọi vào nơi vô cực tính của mười phương, một thứ ánh sáng vi diệu: ánh sáng của
ngài là đức độ, hiện thực hóa và trí tuệ -His lights are the virtues,
realization and wisdom. Một năng lực chưa từng có, một thân tâm bừng sáng cho
những ǵ của cực đại, của khôn ngoan, của hân hoan tuyệt đối. Bởi; ở chính ngài
là cuộc đời trải rộng là vô hạn lượng cho một kết tinh của ánh sáng vô tận Phật
–he is also known as the Buddha of Infinite Light.
Lời dạy của Người sắc bén vững chắc là giáo pháp. Giải thoát là trí toàn năng
của Phật, một cơi thanh tịnh đại hải và vi diệu –deep peace and wisdom.Trí tuệ
của Phật là t́nh yêu và ḷng từ bi cho tất cả những ǵ đau đớn, bi thảm. Trong
ḷng đất trinh nguyên của ngài là nguồn sáng vô tận, nó bao gồm của hai loại
người đi t́m thứ ánh sáng cho chính họ và giải thoát (enlightenment) cho chính
họ (shravaka and pratyeka-buddha) và người kia đi t́m giải thoát cho chúng sinh
là Bồ tát (Bodhisattva) là hai đối tượng của Phật; nghĩa là họ nhận ra được cơi
sáng là con đường giải thoát tự tại, nó không c̣n là cảnh giới của tục lụy; Bồ
tát là sở hữu chủ, chiếm cứ gấp năm lần nhận biết phi thường : (1) cầm giữ được
khả năng vi-diệu-tính-không để đưa chúng sanh đến bờ giác. (2) Bồ tát có một khả
năng nhớ phi thường từ quá khứ đến hiện tại qua lời cầu nguyện. (3) một thi thể
thánh thiện (celestial bodies), một đôi mắt tinh tú sáng ngời có thể nh́n xuyên
qua vũ trụ mười phương trong tụ điểm hiện hữu tồn sinh mà chỉ có những đấng bồ
tát thực hiện được.(4) Bồ tát là một thính thị siêu nhiên có thể nghe và hiểu
những ǵ Phật dạy qua lời kinh tiếng kệ hay qua lời nguyện. (5) Bồ tát nhận biết
về tất cả tâm trạng của chúng sinh : hạnh phúc, đau khổ là một phục vụ như tỏ
bày. Trong tất cả biến dịch của bồ tát là vi diệu tánh không cung cấp niềm vui
an lạc và lợi ích khác cho hằng hà sa số sinh linh trong vũ trụ loài người. Bởi;
đây là những ǵ mà chúng sanh đă nghi ngờ về việc tái sinh trong đất-phật hoặc
thiếu tin tưởng trong năng lực của Phật, của thứ ánh sáng vô tận đó và là lời
nguyện của ngài–This is; because they have had doubts about taking rebirth in
the pure land or lacked full faith in the power of the Buddha of Infinite Light
and his wows. Chúng ta chưa đạt được; bởi chúng ta chưa gặp phải hoặc chưa nhận
thấy thế nào là chân-như, thế nào là như-lai-phật, chưa bắt gặp chánh-pháp. Thực
ra thuyết pháp không có thuyết nào để thuyết nên gọi là pháp (trong Kim Cang)
C̣n nói ‘pure land’ cái đó là ‘Chân như tuyệt đối’ hay c̣n gọi là Đất Phật hay
Phật độ (buddha-land) là cơi không; c̣n nói ‘Niết Bàn’ hay ‘Cực lạc’ là dự phóng
cho tương lai hay kiếp sau mà phải hiểu một cách thâm hậu của ‘Tâm-sai-biệt’ và
‘Tâm-vô-sai-biệt’ tức là ‘niện’ với ‘vô-niện’ là nằm giữa hữu thức
(consciousness) và vô thức (unconsciousness). Như vậy ta nhận ra được cái ǵ là
sai biệt và cái ǵ không sai biệt. Cụ thể; giáo lư nhà Phật là một tổng hợp của
vô lượng tính đi từ cơi vô minh đến cảnh giới của giác ngộ (enlightenment) để
nhận ra trong vũ trụ loài người là do từ Nghiệp / Karma. Nghiệp th́ có
thiện
nghiệp và ác nghiệp. Cái sự này được một số đông tu học phật cho là phương tiện
để đạt tới mục đích của Phật-thừa. Nói một cách minh chính thiện hay ác đều do
vô-minh mà ra cả, chả phải lấy thiện mà tu tập hay lấy ác mà phá trừ. Cả hai
thứ: Ác th́ nó chứa ích kỷ. Thiện cũng chỉ là h́nh thức khác của ‘ngă chấp’ tức
nghĩ cho chính ḿnh; nó nằm trong dạng ‘ngă mạn /subtitle de l’égotisme’ mà ra
chớ chẳng phải là ǵ. Tu học là một việc, hành là một việc. Cái khó của Phật
giáo là nhận thức; đó là yếu tố làm nên phật sự. Từ chỗ đó suy ra lời nói của Cổ
Đàm sau khi thuyết pháp xong. Ngài nói: ‘Ta đă ṛng ră bốn mươi chín năm thuyết
pháp nhưng chưa từng nói một lời’ (trong Lăng Già) là một hàm ư tối hậu, gián
tiếp nhắc nhở chúng sanh vào cái ‘nghiệp’. Ngay trong kinh Pháp Cú (Dhammapada)
của Tiểu Thừa có lời day: ‘cần phải thoát khỏi sự trói buộc của thiện-nghiệp và
ác-nghiệp mới đi tới giải thoát, bằng không nó nằm trong trầm luân của tội lỗi,
bởi cả hai duy tŕ một thứ vô thức của ngă mạn’. Mà phải thoát khỏi cảnh mộng
huyễn, bào ảnh của sinh tử luân hồi mới đáo bỉ ngạn. Đáo bỉ ngạn ở đây là cơi
sáng, một thứ ánh sáng tuyệt đối ở nơi chốn nguyên trinh của phật-độ, bởi; chỉ
có một thứ ánh sáng duy nhất ‘vô tận Phật’ mới giải trừ, cái đó c̣n gọi là
Phật-tánh tức là đạt tới trạng thái
hết mê. Nghĩa là chuyển mê sang ngộ, nói
rộng ra mê là vô-minh, tâm năo bị lu mờ trước đám mây che sáng. ‘Chi tông chỉ’
là ǵ? chỉ vào trăng để thấy vô tận Phật ;đó là chân lư nhà Phật ngoài ra chẳng
c̣n ǵ để nói mà chỉ c̣n lại tâm, tâm sáng không c̣n thiện / ác vây quanh, có
chăng đó là cái nghiệp, một qui luật tự nhiên của nhân quả hay c̣n gọi là
luật-nhân-quả -Karma, the Natural Law of Causality- Nghiệp là ngữ cảnh của Phật
giáo coi nó như qui luật, luật đó khống chế trên tất cả mọi thứ. Trong mọi hành
động thuộc tâm trí và tâm sinh lư khởi đầu bằng tâm ư để rồi trở nên sự cố, cái
đó là do thiếu thận trọng đưa tới hậu quả trầm trọng; là do từ hiện thực của cá
thể mà ra. Với đạo Phật ngăn ngừa hay hướng dẫn tới những chi tiết lớn lao về
hậu quả chính xác đă xẩy ra và sẽ theo sau những hành động hay cử chỉ một cách
rơ ràng nhưng ‘mắt đời’ không nhận ra, bởi; nghiệp quả là một hội chứng siêu
h́nh, có thể xẫy ra hôm nay hay ngày mai điều đó khó đo lường và định liệu.
Nói chung; khuôn mẫu hay cách thức có thể xác thực được minh bạch là do tư tưởng
mà có. Đúng ra đó là sự thể trở lại của cuộc đời –the events of life’s cycle. Nó
nằm trong qui tŕnh của vay trả chớ chẳng đâu xa. Tất cả nguyên nhân và hậu quả
do từ cảm thức hủy diệt ở nơi ta là thói quen thường có trong ư niệm tâm lư và
tư tưởng của mỗi con người. Cái đó là ngọn nguồn trong những ǵ Phật giáo cho là
bám lấy ở nơi chốn của tự tại hay
tự ngă / self là ư niệm phân biệt giữa chủ thể
và khách thể. Cho nên chi trong cái nghiệp là cái tự ḿnh tạo ra th́ cũng tự
ḿnh hủy diệt; mà đời thường gọi là ‘nghiệp dĩ’ là do từ chữ ‘số mệnh’ mà có;
đúng ra nghiệp hay mệnh thuộc về Tâm Pháp. Phật giáo Tây Tạng nh́n tâm-pháp
thuộc về Nhân tức do tâm thức tạo ra. Thí dụ: Người có tính tham là có ở bản
chất ham muốn, tích lũy ở tiềm thức (alaida) muốn tiêu trừ để đến gần ánh sáng
trước mắt phải có tâm pháp nghĩa là phải có ‘tương vi nhân’ tức biết thương
người như thương ḿnh thời không c̣n thấy tham vọng là ǵ cả. Bởi; mỗi người của
chúng ta đều có một thức a-lại-da riêng để nắm lấy sinh mệnh của ḿnh. Nói chung
nó nằm trong tâm-thức. Thức theo Phạn ngữ (Sanskrit) là hàm chứa, tất cả mọi
hiện tượng đều có hạt giống (chủng tư) ẩn núp trong thức. Thức ở đây là chỗ chứa
của A-lại-đa-thức (Alaya Vijnana) có khi gọi Tạng thức: nơi chứa hạt giống của
tất cả các pháp. Cho nên chi; luận ra được nơi nào có ánh sáng vô tận Phật và
nơi nào không có ánh sáng là do từ tâm thức của mỗi con người tạo ra trong và
ngoài đó.
Với tư duy của triết gia Phật giáo Tây Tạng Nagarjuna cho rằng: ‘Tất cả vọng
niệm đến từ cái sự tham lam ích kỷ ở tự tại / All beings have come from grasping
at ‘self’’. Cái sự đó; là chiều hướng của trí tuệ là ôm đầm vào để trở nên dính
liền nhau đưa tới đối tượng tư tưởng và nhận thức; đó là nguồn cơn của những ǵ
đến trong ta cũng coi đó là đối ngẫu hiện hữu tồn lưu nhân thế. Tham vọng, ham
muốn là ở tại ta, là lối về của ư, là nhận thức có từ lư trí là một nhập cuộc
trung thực. Chủ thể trí tuệ bao gồm tất cả những ǵ thuộc hiện tượng luận cái sự
đó mọc lên từ tâm thức của chúng ta. Đấy là ư thức ‘đáo bỉ ngạn / paramita’ một
cách rơ ràng minh bạch và được coi là chân lư tối thượng của nhà Phật. Quan
trọng của đạo Phật là nhận thức; tức loại bỏ mọi vọng niệm, mọi vô-trước: là
không dính vào; thời mới thấy nghĩa lư cuộc đời đang sống, bằng không chỉ ‘ve
văn’ với bóng tối thời bóng tối vây quanh như ngục tù.
Trong cái nh́n của đạo Phật; tự tại / self nó bao gồm ‘cái tôi /me’ và ‘cái của
tôi /mine’, nhưng; điều đó cũng là cái sự bao quanh trong tất cả mọi hiện tượng,
nẫy mầm trong hữu thức của chúng ta. Tuy nhiên; để phù hợp tới nhận thức cao
siêu của Phật giáo thời đừng nói cái tự tại của ḿnh, đạt được thời coi đó là
vững chắc cho một hiện hữu tồn lưu và không có ǵ thay đổi để đi vào thế giới
của ánh sáng, một thứ ánh sáng vô cùng tận và vô biên., bởi; chúng ta thật sự bị
thu hút vào trong cái nghiệp –because; we are in the grip of karma; ảo ảnh suy
tư và thái độ của chúng ta là kết quả đưa tới đau đớn và khổ lụy, tất cả điều đó
đến quá thực cho chúng ta –our delusory thinking and behaviour result in pain
and suffering that are all too real to us. Nói chung cái ṿng luẩn quẩn bi lụy
đó tiếp tục lập đi, lập lại ở chính nó như tiếp tục, như mệnh lệnh, đó là luật
nhân quả của cuộc đời. Cảm thức ưu phiền, khổ lụy là ngọn nguồn của buộc phải ở
chính ḿnh để cho việc luân hồi tái sinh. Trong khi đó trạng thái lạc quan của
trí tuệ là phương tiện để giải thoát. Thế nhưng chúng ta cần tu luyện thân tâm
để có một tâm hồn an lành và cho tới cái chết được thanh thản và mong ước kiếp
sau nghiệp và mệnh được vẹn toàn như ư.
Cuối cùng; chu kỳ ảo ảnh của cuộc đời là : đi tới cái chết và sau cái chết được
biết tới như một samsara trong kinh điển của Phạn ngữ (Sanskrit) giải thích:
trong bánh xe luân hồi của cuộc đời (wheel of life) có ba bực thấp nhất và ba
bực cao nhất: Thấp nhứt: (1) Vùng điạ ngục /hell realms. (2) Vùng đói rách, ma
trơi qủy ám /hungry ghost. (3) Vùng súc sanh / animal realm. Cao nhất: (1) Vùng
gần thượng đế / realm of the demigods (2) Vùng của Trời /realm of the gods. (3)
Vùng người / human realm. Tất cả kinh qua thời kỳ tu tập và kinh nghiệm sống.
Trong luận thuyết của giáo phái Tây Tạng có bốn thời kỳ chính miêu tả những ǵ
quan tâm đến gọi là bardo (chữ của Phật giáo Tây Tạng): là thông điệp của cuộc
đời, là thời kỳ chuyễn hóa giữa sự chết và tái sinh qua ba thời kỳ: ‘đời’,
‘chết’ và ‘lẽ tự nhiên’. Đấy là dấu hiệu cho ta nhận thức nghĩa lư cuộc đời là
ṿng quay mà con người phải đón nhận như luật sinh tồn và là chu kỳ của luật
nhân quả. Hầu như mọi tôn giáo trên thế ǵới luôn hướng đến ‘tương lai’ cho một
kiếp sau với hứa hẹn tuyệt đỉnh; đó là hoài vọng để được tôn thờ, đặc biệt Phật
giáo Tây Tạng coi bardo là một trải nghiệm (glimpses of the Bardo) của cuộc đời
trước khi chết họ tin vào phần hồn hơn phần xác. Theo quan điểm thuộc về văn
chương Phật giáo Tây tạng cho rằng những người nhập định (meditators) phải quên
đi thể xác của ḿnh cho những ngày ở thời gian nhập hồn vào thế giới vô h́nh,
những người nhập định biết đây là sự trở về từ cơi chết (delogs (TaTg) / return
from death) là sự trở về trong thi thể thánh thiện của họ và ghi nhận rằng đó là
một hành tŕnh kỳ diệu và tưởng chừng như phép lạ đă được tái sinh (reborn),
hoạt cảnh đó tợ hồ như tiếng chuông rung lan trải tận đáy điạ ngục cực kỳ diệu
vợi.
Đất Phật / Pure land là nơi không diễn tả hết, không một lời để nói, bởi; nơi
đây là hoan lạc và một cảnh giới thanh b́nh, ở đó chỉ có phật, biểu lộ một sự
trong sáng xuyên qua tất cả những ǵ gọi là từ bi hỷ xả không cần đến những ǵ
là quyền qúy cao sang, những thứ đó không hiện diện ở nơi phật tổ / pure land và
được nhận đây là nơi giải thoát toàn diện tức đạt tới cảnh trí của Niết bàn
(Nirvana) là của đại ngộ. Ngộ là Không là nơi không c̣n thiện và ác nghĩa là
không có Nghiệp và Mệnh, không c̣n hai thứ lưỡng phân quấn quưt. Ở đó chỉ c̣n
lại năng lực danh xưng của Phật –The Power of the Buddha’s Name . Danh xưng đó
là cánh cửa sổ xuyên qua những ǵ chúng ta có thể nh́n thấy Ánh sáng Vô tận của
Phật và một chân hạnh phúc trong đất phật. Phật giáo Đại thừa (Mahayana
Buddhism) dạy chúng ta thực hiện những ǵ trong kinh điển bao gồm: những
thể, âm
thanh và trí tuệ để đi tới giải thoát. Nhưng; muốn đạt được mục đích chúng ta
cần đi vào, xuyên qua những ǵ mà ta bắt gặp ở đại môn; bất cứ là ǵ mà ở đó chỉ
có h́nh ảnh phật với một âm thanh đầy phẩm lượng. Đại môn có tên là Amitabha,
đứng nơi đó chỉ có phật độ giúp cho chúng ta đến gần phật với một năng lực của
ngài đưa tới chúng ta. Danh xưng Amitabha là hiện diện phật, trí tuệ, ḷng xót
thương và trí năng. Ngài ở trong chúng ta và với chúng ta –he is in us and with
us. Vậy chúng ta tập trung tư tưởng vào và nhất quán với danh xưng của phật là
chính chúng ta hiến dâng những ǵ thành quả đă đạt được là chính chúng ta tự
giải thoát cho chính chúng ta. Bất luận là ǵ chúng ta thấy, nghe và cảm nhận là
những ǵ đến gần với Phật.
Rút lại; tu Phật là tu để chấm dứt ḍng luân hồi nghiệp quả, tu là thoát ra khỏi
mọi vọng niệm, chấp trượt, vô trước , bởi; những thứ đó là bóng tối vô h́nh luôn
đ̣i hỏi trong ta và dán cứng đời ta, không soi sáng mà ‘kẽm gai’ chận đường để
lại cái vô-minh không ánh sáng. Giá trị tuyệt đối để tu là hướng tới chánh-pháp
tức đó là cơi sáng vô tận Phật. Một nhà tu Phật bên xứ Thiên Trúc (Ấn Độ) đă
nói: ‘Ni l’homme de vertu, ni l’homme de vice ne sont plus près de la Vérité… /
Người đạo đức đầy đức tốt, người xấu xa đầy tật xấu. Không ai gần với Chân lư
cả…Chân lư tuyệt đối là vượt ra khỏi hai đức tính đó, đừng vin vào đạo đức để
nói đạo đức, đừng che cái xấu để nói cái tốt mà đ̣i hỏi nguyên nhân do đâu mà có
tức là nó nằm trong ngă thức. Nếu nhận thức nghĩa lư thâm hậu của nó để phá trừ
và đi tới cái tinh anh duy nhất tức thị không là không c̣n chi mà chỉ c̣n ở đó
một thứ ánh sáng vô tận, vô biên Phật.
Nói rộng ra đó là cơi sáng tuyệt đối mà thôi. Trong kinh Pháp Cú (Dhammapada)
của Phật giáo Tiểu Thừa có thể xem đây là giáo lư chính thống về phép
tu-nghiệp
hay c̣n gọi tu-thiện-nghiệp là phải thoát khỏi mọi vọng niệm, mọi trói buộc của
Thiện và Ác mà nhắm hướng giải thoát. C̣n nói theo Thiền phái tu tập th́ coi đó
là con đường ‘tiệm-pháp’ (voie graduclle) hay lư cho cùng là ‘đốn ngộ’ để đi tới
‘vô trước’; tức là con đường đi tới ‘thiên thừa’ qua phép tu bằng cách ‘luyện
khí công’ hay là phương tiện thiện xảo là con đường và phương tiện để phá trừ,
ngoài ra không có con đường nào hơn để giải thoát.
Chúng ta có tất cả kinh nghiệm về tu-chứng và nghiệp-quả là lúc trí tuệ chúng ta
lấp đầy niềm an lạc, thời bất luận là ǵ ngay cả thấy, nghe và cảm nhận đều mang
lại hạnh phúc; một thứ hạnh phúc thực sự, bởi; lúc đó trí tuệ chúng ta trong
sáng không vướng đục, ngược lại trí tuệ chúng ta khuấy động hay phát khùng thời
mọi thứ xưng quanh tợ như bóng tối, hết lối thoát. Vậy th́; nếu chúng ta xua
đuổi ḷng căm ghét, hận thù thời chúng ta tái sinh một tâm hồn trong trắng và
cao thượng…Trong tất cả lời cầu nguyện hay tĩnh lự là đặt ta vào một tinh thần
nhất quán, lấy tâm làm chính. Nhà Phật chỉ kêu gọi ở
tâm-thức chớ không kêu gọi
phải cầu mà đ̣i hỏi ở cung ngưỡng thực sự với một tấm ḷng thương yêu nồng nàn
là cửa ngơ của tâm hồn. Có nhiều người tu một cách tích cực nhưng vẫn chưa đạt ư
(Phật) bởi; khả năng tu chứng đ̣i hỏi một sự hiến dâng trọn vẹn, nhưng; điều đó
chưa hẳn phải –But; it is not a must.Tu hay nguyện là mong cầu đến với Ánh sáng
Vô tận Phật; đó là chỉ tiêu tu-chứng-phật-pháp, không có phương pháp nào hơn
ngoài ‘tâm phật / pure land’ là giác ngộ, là giải thoát th́ mọi nghiệp chướng sẽ
tiêu tan ./ .
VƠ CÔNG LIÊM (ca.ab.yyc . mủa lễ Vu Lan 9/2020).
______
SÁCH ĐỌC: Mahàyàna Buddhism and Hinayàna Buddhism by Paul Williams. Routledge
London UK / New York USA 1994.
art2all.net
|