Nhạc và lời của Nhật Ngân (1942-2012) (bản in trên
thị trường ghi tác giả là Y Vũ và Nhật Ngân)
Phạm Ngọc Lân đàn và hát (phần phụ soạn
độc tấu tây ban cầm là của Hồ Đăng Tín)
Nhật Ngân
sinh tại Thanh Hóa, vào Nam năm 1952 và lớn lên tại Đà Nẵng, là
tác giả hơn 200 ca khúc, trong đó có nhiều bài trữ t́nh nổi
tiếng. Ông phục vụ văn nghệ trong Quân lực Việt Nam Cộng hoà từ
năm 1965, và định cư tại Hoa Kỳ từ năm 1982.
Ca khúc Tôi Đưa Em Sang Sông là tác phẩm đầu tay, viết tại Đà
Nẵng năm 1960, lúc ông 18 tuổi. Theo lời Trường Kỳ ghi lại trong
một bài phỏng vấn, ông vào Sài G̣n học những năm cuối trung học,
và sau khi đậu tú tài, ông trở ra Đà Nẵng dạy học. Tại đây ông
có một người yêu, nhưng cô ấy đi lấy chồng, v́ lúc đó ông mới 18
tuổi, chưa có sự nghiệp ǵ. "Thật sự là ngẫu hứng thôi, tôi làm
bài hát đó." Mặc dù chưa có phương tiện phổ biến rộng răi trong
thời gian đầu, nhưng "Tôi Đưa Em Sang Sông" đă trở thành một ca
khúc được giới trẻ Đà Nẵng rất ưa thích, chép tay chuyền cho
nhau hát. Sau đó Nhật Ngân gửi ca khúc này vào Sài G̣n nhờ nhạc
sĩ Y Vân phổ biến giùm. Nhưng Y Vân đề nghị phải sửa đổi một vài
chữ trong bản nhạc cho phù hợp với đường lối của Bộ Thông Tin,
lúc đó không cho phép phổ biến những nhạc phẩm ủy mị, ướt át.
Câu "Rồi thời gian lặng lẽ trôi, đời tôi là cánh mây trôi bốn
phương trời ; và đời em là cánh hoa th́ bao người ước mơ, đưa
đón trông chờ" được Y Vân đổi thành "Rồi thời gian lặng lẽ trôi,
đời tôi là chiến binh đi khắp phương trời ; mà đời em là ước mơ,
đẹp muôn ngàn ư thơ, như ngóng trông chờ" cho phù hợp với hoàn
cảnh chiến tranh lúc đó. Câu kết của bản chính là "Nàng đă thay
một lối về, thay cả bàn tay đón đưa" cũng được Y Vân đổi thành "Nàng
đă thay một lối về, quên cả người trong gió mưa."
Nhật Ngân cho biết sự thay đổi lời ca này đă khiến cho ông cảm
thấy "hẫng" một chút, v́ không đúng với tâm trạng của ḿnh (khi
sáng tác ca khúc, ông mới 18 tuổi, chưa biết đời lính là ǵ).
Ngoài ra, v́ lúc đó chưa ai biết Nhật Ngân là ai nên khi phát
hành, Y Vân thêm tên một tác giả đă thành danh là Y Vũ (em của Y
Vân) để được quần chúng chú ư dễ dàng hơn.
PNL hát bài này để tưởng nhớ Nhật Ngân mới qua đời cách đây vài
tháng (ngày 21-01-2012).
Tôi đưa em sang sông
Chiều xưa mưa rơi âm thầm
Để thấm ướt chiếc áo xanh
Và đẫm ướt mái tóc em
Nếu xưa trời không mưa
Đường vắng đâu cần tôi đưa
Chẳng lẽ chung một lối về
Mà nỡ quay mặt bước đi
Tôi đưa em sang sông
Bàn tay nâng niu ân cần
Sợ bến đất lấm gót chân
Sợ bến gió buốt trái tim
Nếu tôi đừng đưa em
Th́ chắc đôi ḿnh không quen
Đừng bước chung một lối ṃn
Có đâu chiều nay tôi buồn
Rồi thời gian lặng lẽ trôi
Đời tôi là cánh mây
Trôi bốn phương trời
Và đời em là cánh hoa
Th́ bao người ước mơ
Đưa đón trông chờ
Hôm nao em sang ngang
Bằng xe hoa thay con thuyền
Giờ phút cuối đến tiễn em
Nh́n xác pháo vướng gót chân
Gót chân ngày xa xưa
Sợ lấm trong bùn khi mưa
Nàng đă thay một lối về
Thay cả bàn tay đón đưa