BÙI HOÀNG LINH
SƯƠNG KHÓI MÙA XUÂN

Tết
không đơn thuần là cột mốc đặc biệt của tháng năm ghi dấu nơi tờ lịch mà
là một phần của tâm thức tồn tại vĩnh viễn bên trong hồn người. Chỉ cần
đến tháng chạp nó thức dậy những kỷ niệm tưởng tạm ngủ yên suốt gần một
năm qua và gửi gắm những ước muốn vào năm mới với biết bao hy vọng mong
chờ...
1. Những cái tết xưa, dưới khói bếp của nồi
bánh tét trước sân nhà với hai cây mai mà ông nội chắc trồng từ trẻ, khi
ḿnh sinh ra đă thấy nó trước sân rồi, cảnh vật đó như một bức ảnh mùa
xuân mà người ta hay sắp xếp để chụp h́nh th́ ḿnh may mắn trải qua cái
không gian sống rất thực đó. Có ông bà cha mẹ cùng quây quần gói bánh
tét, và những đứa bé như ḿnh th́ làm những đ̣n bánh tét nhỏ như cái cổ
tay xinh xắn, nhỏ bé nhưng lại chứa đựng niềm vui rất lạ. Hay khói bếp
củi của những mẻ mứt mẹ làm dưới những đêm sương ngày giáp tết đủ để làm
cay mắt một đứa bé, nhưng vẫn cứ ôm cánh tay mẹ, chờ những mẻ mứt đầu
tiên để cảm nhận những cái ngọt ngào của mứt đậu trắng, mứt cà rốt, bí
đao. Sự thèm thuồng của trẻ thơ rất đơn giản và v́ thế dấy lên những
hạnh phúc mà chỉ tuổi thơ mới có thể đón nhận tuyệt đối vẹn tṛn. Để rồi
khi lớn lên, dù không c̣n khói xám nơi mái tranh ngày cũ, mà mắt vẫn cay
khi kỷ niệm ùa về, ùa về v́ nó không về từ từ, v́ ngày tháng cứ nghiêng
xuống biết mấy nhớ thương như những cơn mưa xuân cứ thả bụi mờ gương
trời đất, lan man như không muốn tạnh bao giờ.
Những ngày chuẩn bị Tết là khoảng thời gian tưởng như đời thường, vẫn
c̣n mặc những chiếc áo cũ, nhà cửa vẫn c̣n ngổn ngang, mứt bánh hoa quả
đang chuẩn bị dần nhưng khi nhớ lại th́ người ta lại dễ nhớ nhất. Bởi
cái cảm xúc cộng hưởng của t́nh cảm, sự gắn bó của các thành viên trong
gia đ́nh Việt. Ông và ba sẽ chuẩn bị lau dọn bàn thờ, sơn lại cửa, quét
lại tường vôi. Bà và mẹ th́ làm mứt, làm dưa món, và đi chợ mua những
thứ cần thiết để cúng chiều ba mươi, đêm giao thừa, sáng mồng một. Sắm
những bộ đồ đẹp nhất cho con cái để mặc vào ngày đầu một năm.
Sự đồng hành cùng nhau đă kết nối sợi dây t́nh cảm của nhiều thế hệ. Tết
thiêng liêng nhưng bắt nguồn từ những điều b́nh dị.
2. Với ḿnh đêm ba mươi của những ngày thơ
bé là đêm với chập chờn mộng mị. Bởi tuổi thơ th́ thèm ngủ, nhưng tiếng
pháo hoa đêm giao thừa lại đánh thức ḿnh dậy, nửa tỉnh nửa mơ. Để như
lạc một miền không gian rất lạ giữa cái đêm trời tối hơn mọi khi, nghe
mùi trầm hương lẫn mùi tiền vàng mă vừa đốt, bước ra sân trước với cành
mai gầy guộc giữa cái bàng bạc của màu khói chơi vơi cùng sương khuya mà
ngỡ như bước lạc vào không gian cổ tích. Và trong cái thời khắc hoán đổi
tháng năm của đất trời người ta thành tâm cầu nguyện mong b́nh an cho
gia đạo mới thấy tết nó mang đến cái điều ǵ đó kỳ diệu của nhân gian,
mà những ước mong đă được con người kư thác hết nỗi niềm của ḿnh trong
khoảnh khắc chia tay cái cũ để đón nhận cái mới. Cũng có khi là hoài
niệm ngày cũ, ôn cố tri tân để biết có hôm nay đă phải trải qua biết bao
bước đường rong ruổi của đời người đầy gập ghềnh dâu bể. Giao thừa có lẽ
là thời khắc thiêng liêng mà cũng gần gũi như những câu chuyện tâm t́nh
cùng nhau giữa các thành viên. Ở cái thời khắc cuối cùng của một đoạn
hành tŕnh người ta thường lặng lẽ nghĩ về nhau, mong cầu cho nhau và cả
những lời hứa với chính ḿnh về một năm mới sẽ cố gắng hơn nữa, yêu
thương hơn nữa để những mái nhà Việt vẫn măi ấm nồng như ly rượu vừa
nhấp những ngụm thấy cay đó, chát đó mà nghe sao rất đỗi ấm ḷng.
3. Sáng mồng một thức dậy với nụ cười và
lời chúc đầu năm trong bộ đồ mới mà mẹ dẫn đi may những ngày giáp tếp,
áo quần mới đến độ cảm giác ḷng người cũng như những đường chỉ vừa mới
khâu lại những tách rời và chia cắt những mảnh vải thành một cái áo hoàn
thiện. Có lẽ ngày đầu một năm mọi sự trọn vẹn là điều mà ai cũng hướng
tới và đặt dấu chân hướng tới cột mốc tương lai cùng niềm hy vọng. Ḿnh
vẫn nhớ bà nội, cả năm vẫn trong bộ áo bà ba màu nâu cũ, khoác ngoài cái
áo len. Đến sáng mồng một là thay một bộ đồ ba ba màu trắng mới, rồi
trong bọc áo là gói thuốc cẩm lệ bọc trong bịch ni lông, và lấy tiền
mừng tuổi cho các cháu. Ba mẹ cũng ĺ x́ đầu năm để lấy may mắn cho năm
mới. Nhưng ḿnh vẫn nhớ nhất là lời dặn khi có ai ĺ x́ th́ ṿng tay cám
ơn và không được mở ra xem trước mặt khách. Cũng như khách có đến th́ ra
chào dạ thưa rồi lui vào nhà sau để ba mẹ nói chuyện, không được hóng
hớt chuyện người lớn. Tết ngoài là những ngày lễ hội c̣n là những sinh
hoạt mang bao phong tục tập quán. Ở đó những bài học về văn hoá, tập tục
cũng được truyền dạy cho những thế hệ tiếp theo. Để khi lớn lên th́ vẫn
mang theo những lời dặn đó, những bài học rất đời mà cũng rất cần thiết
để thành nhân.
Tết đă lưu truyền tự bao đời để nhắc nhớ con người về nguồn cội với lễ
chạp mộ trước tết, và những sớm mai đầu năm viếng mộ thắp nhang để thấy
có những cuộc tṛ chuyện tưởng như với chính ḿnh qua lời khấn khẽ mà
hoá ra là đối thoại với tiền thân. Và cảm nhận rằng sợi dây t́nh cảm của
người Việt vẫn nối tiếp hai cơi hữu h́nh và vô h́nh thông qua kỷ niệm.
Kỷ niệm tưởng thiu thiu ngủ êm trong đời sống, tết bước tới lay thức để
làm chỗ dựa tâm linh cho con người hướng về tổ tiên khi kính cẩn dâng
hương với tấm ḷng thành.
4. Có lẽ không ai biết tết đă có tự bao
giờ, cũng như không ai dạy người ta ăn tết chơi tết. Nhưng đời sống trên
quê hương Việt Nam với sự gắn bó của t́nh cảm gia đ́nh đă làm người ta
ngóng đợi mùa xuân đoàn viên khắc khoải đến nhường nào. Những năm không
về quê ăn tết, nghe những bài nhạc xuân về mái nhà có bà mẹ đang chờ
con, có người cha vẫn trầm ngâm đợi bước con về hẳn ai cũng ngậm ngùi v́
c̣n lưu lạc tha phương để xây ước mơ đời ḿnh nơi viễn xứ. Nỗi đoạn
trường là thước đo thử thách sự thuỷ chung của t́nh cảm, để rồi khoảnh
khắc sum vầy mới vỡ oà hạnh phúc sau những tháng năm dài cách trở. Người
ta biết trân trọng những lần đoàn viên ngày một hiếm hoi hơn khi mùa
xuân cứ gieo xuống mái đầu màu của thời gian nhuộm theo tuổi ḿnh. Và
người ta vẫn hoài mong ngóng ngày về quê hương, nỗi ngóng chờ cứ như
những giọt sương nhớ đất nhớ trời mùa xuân mà lắng đọng lại trên những
cánh mai vàng sân trước. Và tấc ḷng ḿnh cũng ướt sũng bởi những kỷ
niệm của những ngày tết Việt như thế. Như những cơn mưa phùn cứ bay nhẹ
trong xuân như sương như khói mà ám ảnh trọn đời.
Saigon, ngày 8/01/2025
Bùi Hoàng Linh
art2all.net
|