Thân Trọng Sơn
NGỒI BÊN HIÊN
NHÀ
1. Đêm nhạc
tưởng niệm nhạc sĩ TCS năm nay lấy tên là NGỒI
BÊN HIÊN NHÀ, tổ chức tại Hội quán HỘI NGỘ,
trong khuôn viên Khu Du Lịch B́nh Quới, vào tối
2/4/2008. Không biết những năm trước sinh hoạt
này tên gọi thế nào nhưng lần này mấy chữ đó
trong câu đầu tiên của bài
TỰ T̀NH KHÚC cũng đủ
gợi trí ṭ ṃ của nhiều người.
“ Tôi như
trẻ nhỏ ngồi bên hiên nhà chờ xem thế kỷ tàn
phai.” Nói là ngồi chờ mà không phải vậy v́
“Đôi khi một người dường như chờ đợi thật ra
đang ngồi thảnh thơi.”
( Việc lấy
một câu, dăm ba chữ của TCS để đặt tên cho một
công tŕnh, một cơ sở nào đó – quán cà phê chẳng
hạn – là khá phổ biến. Trên đường Lư Chính Thắng
( Saigon ) đi vào trong hẻm 21 có một quán cà
phê nhỏ xinh treo bảng hiệu ĐÔI KHI. Hỏi chủ
quán sao đặt cái tên bí hiểm vậy th́ người hỏi
lại vậy chứ anh có thích nhạc TCS không và chẳng
giải thích ǵ thêm. Ghê thật ! Th́ ra
Đôi khi nắng qua mái hiên làm tôi nhớ
Đôi khi bỗng nghe bước chân về đâu
đó của em….
Đôi khi thấy trong gió bay lời em
nói
Đôi khi thấy trên lá cây ngày em đă
xa tôi…
Đôi khi nắng lên phố xưa làm tôi nhớ
Đôi khi có mưa giữa khuya hồn tôi
bỗng vu vơ…
Và nhiều
nhiều đôi khi nữa trong
RỒI NHƯ ĐÁ NGÂY NGÔ.
C̣n ra Huế,
nếu đi từ phố về hướng Vĩ Dạ, qua khỏi Đập Đá rẽ
phải đi vào sâu vài trăm mét nữa đến địa phận
làng Vân Dương sẽ gặp một quán cà phê với khung
cảnh khá trữ t́nh và một cái tên khá lạ lẫm :
ĐỜI NGHIÊNG. Lại một ông chủ quán tín đồ của TCS
nữa rồi !
Ngày thu đông phố xưa nằm bệnh
Đàn chim non réo bên vườn hoang
Người ra đi bến sông nằm lạnh
Này nhân gian có nghe đời nghiêng.
(
CÓ NGHE ĐỜI
NGHIÊNG )
2. Đêm nhạc
không bán vé, bằng nhiều nguồn khác nhau người
xem nhận được giấy mời đưa đến tận tay hoặc chịu
khó đến nhận tại Ban Tổ Chức từ hai ngày trước
bằng cách xếp hàng chờ đợi hai ba giờ liền. Năm
ngàn vé cho mười ngàn người, buổi chiều tối
không mát dịu lắm và không phải là ngày nghỉ
cuối tuần, họ là ai mà đông đến thế ? Có những
cái đầu bạc, có những mái tóc muối tiêu, có
những cặp vợ chồng trẻ ẵm theo em bé trên tay,
có những gia đ́nh bố mẹ con cái, có những đôi
bạn tay trong tay t́nh tứ. Giấy mời ghi bảy giờ
khai diễn – nhưng chắc chắn sẽ trễ hơn - vậy mà
mới năm giờ chiều nhiều người đă đến để dành chỗ
ngồi tốt, mang theo thức ăn nguội và nước uống.
Họ lần lượt xếp hàng đôi, đi vào trật tự và tự
kiếm lấy chỗ ngồi, kiên nhẫn chờ đợi đến hơn tám
giờ. Và trong suốt buổi diễn, họ nghe và nh́n
với tất cả cảm xúc. Có khi lặng lẽ nhưng không
lạnh lùng hờ hững. Thường xuyên nồng nhiệt mà
không cuồng nhiệt. Không dè sẻn tiếng vỗ tay mà
cũng không la hét huưt sáo. Không nhảy xổ lên
sân khấu tặng hoa , không gọi điện thoại í ới.
Để đến khi tàn cuộc, không ít người tự động giúp
thu xếp những hàng ghế ngồi, rồi ra về thong thả
chờ cho đường thông thoáng hoặc nấn ná chụp vài
tấm h́nh bên cạnh chân dung của người nhạc sĩ mà
họ ngưỡng mộ. Họ là những khán giả lịch sự đi dự
một sinh hoạt lịch sự.
3. Phải là
những người giàu kinh nghiệm và nhiều thiện tâm
mới chuẩn bị kỹ lưỡng và chu đáo đến thế. Hàng
chục nhân viên bảo vệ đón và hướng dẫn khách.
Băi đậu xe bố trí từ bên ngoài, cách địa điểm tổ
chức vài trăm thước, rải rác dọc theo đường đi
vào. Quầy phục vụ thức ăn nhanh và nước giải
khát. Chỗ ngồi đủ cho mọi người, kể cả những
người đến chậm nhất, ghế nhựa hay ghế mây. Hai
sân khấu cách nhau hơn mười thước, có cầu nối ở
giữa, ca sĩ xuất hiện ở bên này hát nửa bài th́
di chuyển sang bên kia, như thế khán giả ngồi ở
đâu cũng có thể nh́n rơ người hát, c̣n không th́
xem qua màn h́nh cỡ lớn, có đến chục cái ở nhiều
hướng, nhiều góc nh́n khác nhau. Khỏi phải nói
nhiều về hệ thống ánh sáng và âm thanh, sẵn sàng
cho một không gian lớn rộng đến thế với một
lượng khán giả đông đúc đến thế, nhất là trong
điều kiện ca sĩ không thể nào hát nhép như đêm
nay. Tất cả thiết bị này được phát huy tác dụng
ngay từ khúc dạo đầu khi chương tŕnh mở màn với
chủ đề chiến tranh. Trên màn h́nh là cảnh giặc
giă, có máy bay thả bom, có làng mạc bị đốt cháy,
cảnh dân chúng bồng bế dắt d́u nhau chạy loạn,
cảnh máu đổ xương rơi, cảnh trực thăng quần thảo,
cảnh binh sĩ nổ súng ….Tiếng bom tiếng đạn,
tiếng khóc tiếng la. Cùng lúc đó đèn chiếu cường
độ lớn tốc độ nhanh xẹt qua xẹt lại trên sân
khấu, trên đầu khán giả, lẫn trong tiếng nổ và
ánh sáng pháo hoa, rồi lửa, rồi khói. Khán giả
bất ngờ, nín lặng, hồi hộp, thấp thỏm, và liền
sau đó, tâm thế đă chuẩn bị, cảm xúc đang dâng
tràn, họ được đưa ngay vào cơi thênh thang của
MỘT NGÀY DÀI TRÊN QUÊ HƯƠNG, vào vùng sâu thẳm
của
XIN CHO TÔI.
4. Khán giả
đều là người yêu nhạc TCS. Và tất nhiên ca sĩ
cũng thế. Mỗi người hát với cách cảm nhận riêng
của ḿnh. Hà Anh Tuấn, trẻ trung và chững chạc.
Hồng Hạnh, lịch lăm và điêu luyện. Phương Thanh,
nồng nàn và lăng đăng. Mỹ Lệ, sôi nổi và mượt mà.
Có cả Lan Ngọc, thủy chung và quư phái, hát lại
DIỄM XƯA như đă từng hát 40 năm trước. Có cả
Quang Dũng, giản dị và sang trọng, người vừa
được giới thiệu là mới từ nước ngoài trở về,
không có tên trong chương tŕnh dự kiến, là đă
nhận được tràng pháo tay nồng nhiệt của người
xem, trước khi nghe Anh cất tiếng gọi nắng
trên vai em gầy đường xa áo bay. Và có cả
một số ca sĩ mà nhiều khán giả chưa quen mặt
quen tên : Trà Mi, Thảo Trang, Xuân Phú… Họ vẫn
xuất hiện đầy tự tin và đă hát, thanh thản và
thanh thoát vô cùng, v́ thực ra đây là những ca
sĩ đă ít nhiều thành công từ các cuộc thi hát từ
nhiều năm trước và đă từng biểu diễn trong các
chương tŕnh truyền h́nh như Quà Tặng Âm Nhạc.
Chắc chắn họ sẽ đi xa trong sự nghiệp ca hát,
nhất là Xuân Phú, chàng trai đến từ Thành Phố
Hoa. Và c̣n có cả những ca sĩ “nghiệp dư” như
Hoàng Hải, nghe đâu là một doanh nhân, hát cho
cả ngàn người mà ung dung tự tại, mà thoải mái
tự nhiên như đang hát cho nhóm nhỏ bạn bè, đem
lại cho người nghe một sự bất ngờ thú vị. Trong
chương tŕnh toàn là đơn ca này, không khí được
làm nóng lên với sự xuất hiện của nhóm nhạc nữ
Mặt Trời Mới. ( Các ca sĩ này mỗi người đều chơi
được nhiều nhạc cụ, trước đây là nhóm Mặt Trời
Đỏ, sau tách ra, lấy thêm thành viên mới và đổi
tên). Lần này, các cô chơi kiểu hiện đại các
nhạc cụ dân tộc với dàn trống. Tên bài hát được
giới thiệu là Nhật Nguyệt. V́ tiếng đàn tiếng
trống và tiếng hát đều lớn nên mọi người chỉ
nghe rơ nhất là Nhật Nguyệt … Nhật Nguyệt … và í
a… ối a. Đây là bài
CŨNG SẼ CH̀M TRÔI được viết
với tiết tấu CHẬM, nhịp 6/8 :
Nhật nguyệt ( í a ) trên cao ta ngồi ( ôi a )
dưới thấp
một gịng ( í a ) trong veo sao
ḷng ( ối a ) c̣n đục
Bầy vạc ( í a ) bay qua kêu ṃn ( í
a ) tịch lặng
Đường đời ( í a ) không xa sao chồn
( í a ) gối chân ).
Nhật nguyệt ( í a ) trên cao ta
ngồi ( ôi a ) dưới thấp
m ột đ ư ờng ( í a ) cong
queo nắng vàng ( ối a ) đột ngột
Từ độ ( í a ) chim thiêng hót lời (
ối a ) mệnh bạc
Từng giọt ( í a ) vô biên tôi ch́m
( í a ) tiếng tăm.
Dù đêm nay
mặt trời đă nổ và mặt trăng đă ch́m nhưng thôi
xem như một cách tiếp cận nhạc TCS mới lạ.
Đêm nhạc kết
thúc khi mọi người cùng cất tiếng
NỐI V̉NG TAY
LỚN. Khán giả được yêu cầu ném tung lên những
chiếc tàu bay giấy ( mỗi người được phát một
chiếc khi vào cổng ) với ư nghĩa được giải thích
là cho ước mơ được bay lên cao. (?) Có ai trong
số mười ngàn khán giả có ước mơ đơn giản này
không : Cho tôi c̣n được nghe nhạc TCS, bây giờ
và sau này, nơi đây và chỗ khác, mà không có trở
ngại nào sau khi gia đ́nh nhạc sĩ vừa lên tiếng
đ̣i tiền bản quyền đối với người sử dụng . Lời
phát biểu, dẫu hợp pháp lư và đúng đạo lư, được
đưa ra không lâu trước đêm nhạc này tức là trước
ngày giỗ của nhạc sĩ, xem ra không có nghĩa lư
lắm.
5. Trên
đường về nhà, nghe loáng thoáng ai đó b́nh luận
một câu ngắn gọn : Đáng được gọi là “sự kiện âm
nhạc của năm”. Một sinh hoạt nghệ thuật được tổ
chức với rất nhiều ưu điểm và quá ít hạt sạn th́
nói như thế cũng không phải là quá lời. Đă là
năm thứ bảy từ khi TCS qua đời, người người vẫn
t́m đến tưởng niệm Anh với tất cả ḷng ngưỡng mộ
đối với một tài năng âm nhạc, mà không mảy may
bận tâm đến những thị phi về thái độ chính trị
của Anh ở mỗi thời điểm lịch sử.
THÂN
TRỌNG SƠN
Dalat
- 4 / 2008
****
TỰ T̀NH KHÚC
Tôi như trẻ nhỏ
ngôi bên hiên nhà
chờ nghe thế kỷ tàn phai
Tôi như trẻ nhỏ t́m nơi nương tựa
mà sao vẫn cứ lạc loài.
Tôi như là người lạc trong đô thị
một hôm đi về biển khơi
Tôi như là người một hôm quay lại
v́ nghe sa mạc nối dài
Đừng nghe tôi nói lời tăm tối
Đừng tin tôi nhé v́ tiếng cười
Đôi khi một người dường như chờ đợi
thật ra đang ngồi thảnh thơi
Tôi như là người ngồi trong đêm dài
nh́n tôi đang quá ngậm ngùi
Một hôm buồn ra ngắm ḍng sông
Một hôm buồn lên núi nằm xuống
Tôi đi t́m ngày t́m đêm lâu dài
một hôm thấy được đời tôi
Tôi yêu mọi người cỏ cây muôn loài
làm sao yêu hết cuộc đời
Tôi như đường về mở ra đô thị
chờ chân thiên hạ về vui
Tôi như nụ cười nở trên môi người
pḥng khi nhân loại biếng lười
T́m tôi đi nhé đừng bối rối
Đừng mang gươm giáo vào với đời
Tôi như ngọn đèn từng đêm vơi cạn
lửa lên thắp một niềm riêng
Tôi như nụ hồng nhiều khi ưu phiền
chờ tôi ră cánh một lần
Trang Thân Trọng Sơn
art2all.net