Thân Trọng
Sơn
TRỞ VỀ NHÀ
( Going Home )
Pete Hamill
Nhà văn Hoa Kỳ
( 1935 - 2020 )
Pete Hamill sinh tại New
York, gia đ́nh gốc người Ireland di cư sang Hoa Kỳ từ năm 1929. Học
xong, Hamill thử làm nhiều công việc khác nhau cho đến khi thấy niềm đam
mê nghề làm báo thôi thúc.
Mùa hè năm 1960, ông làm phóng viên tại báo The New York Post và bắt đầu
học nghề từ đây. Những năm 1962-63, ông làm đặc phái viên cho tờ
Saturday Evening Post và được cử sang châu Âu. Thời gian này, ông rong
ruổi qua nhiều nước, phỏng vấn các nghệ sĩ, đạo diễn, nhà văn...
Đến năm 1964, ông trở về New York, làm tại báo New York Herald Tribune
một thời gian, rồi chuyển về New York Post phụ trách một chuyên mục
thường kỳ, đồng thời cộng tác với nhiều báo khác. Ông viết nhiều đề tài
( chiến tranh, âm nhạc, đời sống thị dân... ) và di chuyển nhiều nơi.
Sau này, ông xuất bản hai tuyển tập các tác phẩm báo chí ( Irrational
Ravings và Piecework ).
Hamill c̣n được biết đến như một nhà văn, tiểu thuyết đầu tiên là “ A
Killing for Christ “, nói về âm mưu ám sát Đức Giáo Hoàng vào dịp lễ
Phục Sinh tại La Mă. Sau đó là tiểu thuyết tự truyện The Gift, và vài
cuốn khác. Ông c̣n viết hơn một trăm truyện ngắn, đăng từng kỳ trên báo
với chuyên mục mang tên “ The Eight Million “ và “ Tales of New York “.
Sau này ông tập hợp lại in trong hai cuốn “ The Invisible City: A New
York Sketchbookm”, 1980, và “ Tokyo Sketches “ , 1992.
Truyện ngắn Going Home giới thiệu dưới đây được đăng lần đầu trên báo
The New York Post ngày 14/10/1971. Ba tháng sau, truyện được đăng lại
trên tạp chí Reader’s Digest.
Cả bọn cùng kéo về Fort
Lauderdale, tiểu bang Florida. Tất cả gồm sáu người, ba chàng trai, ba
cô gái, họ lên xe ở đường số 34, mang theo bánh ḿ sandwich và rượu
vang, đựng trong những túi giấy. Họ đang mơ tưởng tới những băi biển
vàng và sóng thuỷ triều, bỏ lại sau lưng không khí lạnh lẽo, u ám của
mùa xuân thành phố New York. C̣n Vingo th́ đă lên xe ngay từ đầu.
Khi xe chạy ngang New Jersey để tiến vào Philia, họ bắt đầu để ư Vingo
ngồi thù lù một chỗ, không cựa quậy. Anh ngồi ngay trước mặt bọn trẻ,
gương mặt bụi bặm khiến khó đoán tuổi, mặc bộ đồ màu nâu trơn không vừa
lắm. Các ngón tay cáu bẩn khói thuốc lá, miệng mím lại. Anh ngồi lặng
lẽ, chừng như chẳng quan tâm ǵ đến sự có mặt của những người khác.
Đêm về khuya, xe chạy ngang ṿng ngoài Washington th́ dừng lại tại quán
ăn Howard Johnson, mọi người đều xuống xe, ngoại trừ Vingo. Đám trẻ bắt
đầu ngạc nhiên về Vingo, cố tưởng tượng ra cuộc đời của anh, có lẽ anh
là một thuyền trưởng tàu biển, hoặc là người bỏ vợ, hay là cựu quân nhân
trở về quê nhà? Khi cả bọn trở lại xe, một cô gái trong nhóm không ḱm
được ṭ ṃ nên đến bắt chuyện với anh. Cô đến ngồi cạnh và tự giới
thiệu.
“ Tụi này đi Florida”, cô nói rơ giọng, “ anh cũng đi tới đó chứ? “
“ Tôi không biết nữa! “, Vingo đáp.
“ Tôi chưa hề tới đó. Nghe nói đẹp lắm. “
“ Đúng đó.”, anh khẽ nói, như muốn khêu lại điều đă cố quên.
“ Anh sống ở đó à? “
“ Trước tôi từng ở đó, khi c̣n trong hải quân, tôi ở căn cứ
Jacksonville.”
“ Anh dùng chút rượu vang nhé!”
Anh mỉm cười và cầm lấy chai rượu làm ngay một tợp. Anh cảm ơn và tiếp
tục ch́m trong im lặng. Một lát sau, cô gái quay lại với nhóm bạn, anh
lim dim ngù.
Đến sáng, họ lại dừng ở một quán Howard Jackson khác, lần này Vingo cùng
đi với nhóm trẻ. Anh tỏ vẻ ngại ngùng, gọi ly cà phê đen và rít thuốc
liên hồi, trong khi đám trẻ vẫn huyên thuyên chuyện nằm ngủ trên băi
biển.
Khi trở lại xe buưt, cô gái vẫn đến ngồi cạnh Vingo. Một lát sau, anh
ngập ngừng chậm răi kể chuyện, giọng khổ sở. Đă bốn năm rồi anh bị giam
ở New York và nay đang trở về nhà.
“ Anh có gia đ́nh chứ?”
“ Tôi cũng không chắc.”
“ Ủa, anh không chắc sao?”
“ À, vâng, hồi c̣n trong tù, tôi có viết cho vợ. Martha à, anh sẽ thông
cảm nếu em không thể gắn bó với anh. Tôi nói là tôi vắng nhà lâu quá,
nếu nàng không chịu nổi, nếu lũ nhóc cứ ḍ hỏi thắc mắc này kia và nàng
thấy đau đớn, nàng có thể quên tôi đi. Cứ t́m một người đàn ông khác -
nàng là một phụ nữ tuyệt vời, thực sự rất đáng giá. Nàng có thể quên tôi
đi. Tôi bảo là nàng không cần phải trả lời thư tôi ǵ cả, và nàng đă
không viết ǵ thật. Cũng đă ba năm rưỡi rồi."
“ Và bây giờ anh trở về nhà, vẫn không biết t́nh h́nh thế nào?”
Anh ngại ngùng đáp:
“ Đúng vậy. Mới tuần trước thôi, khi biết chắc sẽ được phóng thích, tôi
lại viết cho nàng nữa. Tôi nói nếu nàng có người mới, tôi sẽ thông cảm
thôi. Nhưng giả sử nàng vẫn chưa có ai, nàng vẫn chờ đợi tôi về th́ hăy
cho tôi biết. Chúng tôi vẫn sống ở thành phố Brunswick này, và ở lối vào
thành phố có một cây sồi thật to, hùng vĩ lắm, ai cũng biết. Tôi bảo
nàng là nếu muốn đón tôi trở về, nàng hăy cột chiếc khăn tay vàng trên
cây, tôi nh́n thấy và sẽ xuống xe trở về nhà. C̣n trái lại, nàng không
yêu tôi nữa th́ quên chuyện đó đi. Không có khăn tay, tôi tự hiểu và
tiếp tục chuyến đi. "
“Ôi, cô gái nói, ôi!”
Cô gái kể cho các bạn nghe chuyện và ngay lập tức cả bọn ùa đến khi xe
gần tới Brunswick, chăm chú nh́n Vingo cho xem ảnh vợ và ba đứa nhóc -
người đàn bà đẹp giản dị, ba đứa trẻ, chưa rơ nét trên tấm ảnh đă sờn.
C̣n 20 dặm nữa là đến Brunswick, nhóm trẻ đổ xô về những chiếc ghế cạnh
cửa sổ phía bên phải, nóng ḷng chờ nh́n cây sồi. Vingo không nh́n ra
ngoài nữa, khuôn mặt người cựu tù co rúm lại, cố gượng để khỏi chịu đựng
sự thất vọng tiếp theo. C̣n 10 dặm, rồi 5 dặm, cả chuyến xe đều im thin
thít, ngập ch́m trong cơi lặng thinh của xa vắng, của những năm tháng
mất mát, của khuôn mặt hiền lành người phụ nữ, của lá thư không mong đợi
trên bàn ăn điểm tâm, của bầy trẻ ngơ ngác, của những chấn song sắt lạnh
lẽo.
Và đột nhiên, tất cả đều đứng bật dậy, reo ḥ, la hét, khóc thét, rồi ôm
nhau nhảy múa trong nỗi hân hoan, phấn khích. Chỉ trừ Vingo.
Vingo vẫn ngồi đó, sững sờ nh́n ra cây sồi già. Cái cây có treo những
chiếc khăn tay vàng, có đến 20, 30 chiếc, có lẽ đến hàng trăm chiếc. Cái
cây hiện ra như tấm biểu ngữ chào mừng, cuồn cuộn, phất phơ trong gió,
cây biến thành một h́nh tượng rực rỡ khi xe buưt chạy ngang qua. Khi cả
nhóm trẻ vẫn tiếp tục reo ḥ, người cựu tù binh rời khỏi ghế, vươn ḿnh
bước dần ra phía trước xe, chuẩn bị trở về nhà.
Nguồn:
https://nypost.com/2010/02/26/the-post-column-that-sparked-the-yellow-handkerchief/
Truyện của Pete Hamill kết thúc ở đó. Tuy nhiên, vẫn c̣n thứ khác, tạm
gọi là
TRỞ
VỀ NHÀ - NGOẠI TRUYỆN
Pete Hamill cho biết câu chuyện thú vị này anh từng nghe kể. Ít lâu sau,
một cuốn phim truyền h́nh do hăng ABC-TV công bố, lấy tên là
The Yellow
Handkerchief, “Chiếc khăn tay màu vàng”, do diễn viên James Earl John
thủ vai người cựu tù binh.
Sau đó, đến lượt Irwin Levine và L. Russell Brown sáng tác bài hát
Tie a
Yellow ‘ Round the Ole Oak Tree và lên tiếng cho biết họ nghe kể chuyện
này khi phục vụ trong quân đội. Nội dung bài hát tương tự như truyện
ngắn của Pete Hamill, chỉ khác ở chi tiết chiếc khăn tay (
handkerchief
) đổi thành dải ruy- băng ( ribbon ), có thể để dễ hát hơn.
Bài hát nổi tiếng và được phổ biến rộng khắp rất nhanh ngay trong năm
1973. Pete Hamill đâm đơn kiện hai đồng tác giả xâm phạm bản quyền, biến
truyện ngắn của ông thành bài hát mà không xin phép. Nhưng cuối cùng,
bài hát được minh oan v́ câu chuyện của Pete Hamill thực ra chẳng có ǵ
mới mẻ, nhiều nhà nghiên cứu đă chứng minh nó đă tồn tại rất lâu dưới
nhiều biến thể khác nhau. Pete Hamill đành phải rút lại đơn kiện.
Với ca từ rơ ràng và xúc động, giai điệu vui tươi pha lẫn âm hưởng nhạc
đồng quê, Tie a yellow ribbon ‘ Round the Ole Oak Tree đă biến h́nh ảnh
dải ruy băng vàng trở thành một biểu tượng quốc gia. Năm 1980, vụ khủng
hoảng con tin ở Iran lên đến đỉnh điểm, dải ruy băng vàng tượng trưng
cho sự trở về của 400 con tin người Mỹ, lúc này khắp nước Mỹ đi đâu cũng
thấy dải băng vàng treo đầy những hàng cây.
Bài hát đạt tới thành công tột đỉnh qua giọng ca của ca sĩ Tony Orlando
và nhóm nhạc Dawn. Ngay trong năm 1973, dĩa thu âm bài hát của nhóm nhạc
này đă bán được ba triệu bản trong ba tuần lễ.
Từ đó đến nay, Tie a yellow ribbon ‘ Round the Ole Oak Tree vẫn tiếp tục
là bài hát tủ của rất nhiều ca sĩ, giai điệu của nó vẫn tiếp tục vang
lên, như một thông điệp về t́nh yêu chung thủy, về sự mong chờ ngày về
của người thân yêu đi xa.
TIE A YELLOW RIBBON ‘ ROUND THE OLE OAK TREE.
I'm comin' home, I've done my time
Now I've got to know what is and isn't mine
If you received my letter telling you I'd soon be free
Then you'll know just what to do
If you still want me, if you still want me
Whoa, tie a yellow ribbon 'round the ole oak tree
It's been three long years, do you still want me?
If I don't see a ribbon round the ole oak tree
I'll stay on the bus, forget about us, put the blame on me
If I don't see a yellow ribbon 'round the ole oak tree
Bus driver, please look for me
'Cause I couldn't bear to see what I might see
I'm really still in prison and my love, she holds the key
A simple yellow ribbon's what I need to set me free
And I wrote and told her please
Whoa, tie a yellow ribbon 'round the ole oak tree
It's been three long years, do you still want me?
If I don't see a ribbon round the ole oak tree
I'll stay on the bus, forget about us, put the blame on me
If I don't see a yellow ribbon 'round the ole oak tree
Now the whole damned bus is cheerin'
And I can't believe I see
A hundred yellow ribbons round the ole oak tree
I'm comin' home
Tie a ribbon 'round the ole oak tree
Tie a ribbon 'round the ole oak tree
Tie a ribbon 'round the ole oak tree
Tie a ribbon 'round the ole oak tree
HĂY BUỘC DẢI RUY - BĂNG VÀNG QUANH CÂY SỒI GIÀ
Anh đang trên đường trở về nhà
Việc thụ án vậy là đă xong
Anh đă rơ chuyện nào thuộc về ḿnh, chuyện nào không
Và nếu em đă nhận thư anh báo
Sắp đến ngày anh được tự do
Hẳn em biết cần phải làm ǵ
Nếu em vẫn một ḷng một dạ yêu anh.
Nếu em vẫn c̣n yêu anh, xin em hăy
Buộc dải lụa vàng quanh cây sồi già em nhé.
Ba năm dài đằng đẵng trôi qua
Em vẫn c̣n yêu anh đấy chứ?
C̣n nếu như anh không nh́n thấy dải lụa nào
Th́ anh vẫn ngồi lặng yên trên xe buưt
Và quên đi chuyện hai chúng ta
Rồi chỉ tự trách ḿnh mà thôi.
Bác tài ơi, xin hăy nh́n giúp tôi,
V́ tôi nào dám nh́n những ǵ sẽ xuất hiện trước mắt
Thực ra tôi vẫn c̣n trong tù ngục
Mà chính nàng, người tôi yêu, đang cầm giữ ch́a khoá
Chỉ một dải lụa vàng là thứ tôi cần để được tự do.
Tôi đă gửi thư đi và kỹ lưỡng dặn ḍ
Em ơi hăy buộc dải lụa vàng quanh cây sồi xưa.
Ba năm dài đằng đẵng đă trôi qua
Em có c̣n một ḷng một dạ yêu anh?
C̣n nếu như anh không nh́n thấy dải lụa nào
Anh sẽ ngồi lại trên xe buưt,
Quên đi chuyện của hai ta
Và chỉ tự trách ḿnh thôi
Nếu như anh không nh́n thấy dải lụa vàng quanh cây sồi.
Nhưng ḱa, cả đám người chết tiệt trên xe đang mừng reo
Anh không sao tin được những ǵ hiện ra trước mắt
Cả trăm dải lụa vàng quanh gốc cây
Anh đang về nhà đây!
Hăy buộc dải ruy băng vàng quanh cây sồi già em nhé.
Hăy buộc dải ruy băng vàng quanh cây sồi già em nhé
Hăy buộc dải ruy băng vàng quanh cây sồi già em nhé,
Hăy buộc dải ruy băng vàng quanh cây sồi già em nhé.
Mời nghe Orlando hát
https://www.youtube.com/watch?v=tf2a_mQ7xX4
THÂN TRỌNG SƠN
dịch và giới thiệu
( 7/2019 )
art2all.net |