Vơ Kỳ Điền

 

MỘT CÂU CHUYỆN RIÊNG TƯ ĐÊM GIÁNG SINH

 


 

Tôi nhớ khi nhận định về tập sách Luân Hoán Một Đời Thơ, tôi có ghi lại về chuyện chơi chim của thi sĩ như vầy:

“Nhà văn Hồ Đ́nh Nghiêm đă có lần viết cách nuôi chim và chơi chim của Luân Hoán. H́nh như nhà văn kể tên c̣n thiếu một loài chim quí mà cả đời thi sĩ yêu thích, say mê”

Tôi tin rằng bạn Hồ Đ́nh Nghiêm cũng biết rất rơ bạn ḿnh thích chơi loại chim nào nhứt nhưng chưa dám nói ra. Phải thật thân t́nh như nhà văn Song Thao th́ mới dám he hé chút đỉnh, chúng ta tha hồ mà đoán non đoán già:

“-Nầy, anh có nuôi chim không? Mang con chim của tôi về mà nuôi. -Sao vậy? Con chim đó hót hay lắm mà. -Th́ hót hay chứ sao? Mà c̣n hót suốt ngày nửa chứ, dễ thương lắm. -Vậy sao anh không nuôi nữa? -Lười biếng quá, anh ơi ! -Dân nuôi chim từ Đà Nẵng tới Montréal mà bây giờ sao lại chán chim rồi? -Nuôi nó bận quá! -Thế c̣n cá th́ sao? -Cá th́ vẫn nuôi, nhưng nuôi ít thôi.! -Tưởng anh chán cả chim lẫn cá ! Này, nhưng chim và cá cơ hữu vẫn c̣n trong nhà chứ? -(cười) Thứ đó th́ đâu có bỏ được.

-Vừa thôi chứ, cha nộí!“

Bạn Luân Hoán xuống câu kết nầy, đọc ngang qua, tôi khoái chí quá trời.

Sáng nay t́nh cờ đọc được bài thơ hay của thi sĩ Luân Hoán cũng nói về chim. Tôi quen thi sĩ một thời gian khá dài, đâu chừng trên dưới ba, bốn mươi năm. Chuyện thi sĩ làm cái ǵ, chơi cái ǵ tôi đều biết biết ráo trọi. Thi sĩ có giấu đâu, mỗi ngày kể ra một chuyện, bạn đọc ai ai cũng biết hết trơn mà... Trong các tṛ chơi đó, thi sĩ chơi chim là số một, ngoài chơi cá và chơi đầm (các bạn đừng hiểu lầm chữ nầy nghe tôi muốn nói chơi đầm của thi sĩ là ra phố phường đông đúc ngó đầm non đầm già, bên Québec nầy thiếu ǵ, đâu cần phải đi ra biển!).

Bài thơ ca tụng chim đó như vầy:

MÊ CHIM

Luân Hoán

@

thiên nhiên vang vọng tiếng t́nh

một phần trời đất u minh tỏ lời

tiếng chim tha thiết yêu đời

pha than van những bồi hồi nhớ nhung

phân cao thấp, luận anh hùng ?

bảo vệ lănh thổ một vùng sống riêng

sảng khoái hách dịch hồn nhiên

chim vườn rừng núi điệu triền miên ca

 

*

tôi đang lưu lạc xa nhà

thèm xót ruột tiếng sơn-ca chích-cḥe

nhớ con chèo-bẻo ngọn tre

lời thô thiển rớt rè rè khô khan

chào-mào lảnh lót nhịp nhàng

xa gần trầm bổng tràn lan góc trời

những con khướu núi tôi nuôi

ô cùng bạc má giúp tôi nở mày

vành-khuyên trong lồng xách tay

với nghệ thuật líu đủ gây mê ḷng

họa-mi nhẹ đổ từng ḍng

thôi thúc, tha thiết, mặn nồng, thị uy

lâu lâu nhiều giọng lạ kỳ

cộc lốc, chua chát đôi khi xa vời…

tiếng chim phong phú giữa trời

nguồn ngôn ngữ, gọi tuyệt vời thôi sao ?

 

*

chưa bao giờ chưa lúc nào

nghe chim ǵ hót tôi không nao ḷng

kể cả tiếng cú qua song

tiếng chim khách tạt viễn vông báo chờ

mê chim từ thuở ấu thơ

nỗi mê già đến tận giờ vẫn mê

thiên nhiên hoang dă bốn bề

nhiều khi hơn cả môn lề đường đi

trăm năm giữ tuổi thiếu nhi

nhưng dễ chi được nhiều khi già khằn 

em viện trợ chút t́nh chăng ? 

mà thôi, t́nh ái thêm nhăn mặt ḷng
 

Luân Hoán

6h17AM, 12-12-2022
 

Tôi một người không rành về thơ nhưng rất thích thơ và mê thơ từ nhỏ. Bài nào cũng đọc, thi sĩ nào cũng đọc, miễn là gặp thơ được in trên báo giấy trắng mực đen. Tôi cũng để ư thấy độc giả Việt Nam khi ái mộ một thi sĩ nào đó th́ thường thêm cho họ một cái tên mới kèm theo nghề nghiệp như thi sĩ không quân, thi sĩ hải quân, thi sĩ bác sĩ, thi sĩ anh hùng, thi sĩ nhảy dù, thi sĩ học tṛ, thi sĩ quê hương vv... Thêm tên tuổi cho một nghệ sĩ ḿnh ái mộ như một phong trào. Tôi cũng bắt chước mạo muội cách đặt tên nầy, đặt thêm tên cho bạn tôi là “thi sĩ mê chim”.

“mê chim từ thuở ấu thơ

nỗi mê già đến tận giờ vẫn mê”

Các bạn thấy sao, cái biệt danh tôi đặt thêm cho bạn tôi đúng thiệt mà!

 

Tôi cũng có một câu chuyện liên quan tới chim từ lâu rồi nhưng không dám nói ra, thiệt t́nh không dám nói, giấu thiệt kín. Hôm nay thấy bạn khoe, tôi cũng rụt rè mà kể lại, một lần rồi thôi. Chuyện nầy để trong bụng hoài chịu không nổi, mà kể ra th́ cũng chịu không nổi. Các bạn cũng nhớ tôi là một nhà giáo mà, lại cũng là một ông nhà nho...

Chuyện xảy ra vào một đêm Giáng Sinh lúc mới qua xứ lạnh nầy. Lúc đó ḿnh trần thân trụi trong túi không có một cắc mà trong bụng th́ vui thiệt là vui. Vợ chồng tôi mướn một căn phố nhỏ gần métro Beaubien ở thành phố Montréal cho tiện việc đi lại. Đầu đường là nhà tôi, cuối đường là nhà anh Mạnh và chị Hạnh. Anh chị qua trước từ năm 1975 nên các chuyện xứ nầy vợ chồng tôi học hỏi ở anh chị được nhiều điều. Anh là một dược sĩ bên nhà, qua đây nên phải ngày đêm lo chuyện học lại để lấy bằng hành nghề tương đương. Chị là nhân viên ngân hàng nhưng không xin lại được việc như xưa nên đành phải chọn việc khác ở hăng may. Chị người thanh mảnh, xinh xắn, vui vẻ và tánh t́nh đoan trang ḥa nhă. Vợ chồng tôi rất thích và quí cặp bạn mới nầy. Mỗi tuần chúng tôi bạn bè lối xóm đều làm món ngon vật lạ, rủ nhau ăn uống chuyện tṛ... Các câu chuyện vượt biên và đời sống quê nhà nói cho nhau nghe, sao mà có quá nhiều chuyện để nói, nói ḥai không hết.

Tôi c̣n nhớ chị Hạnh đă dạy chúng tôi đổ bánh cuốn bằng chảo chống dính, trộn chung bột gạo và bột năng, khá dễ làm, ăn cũng ngon y như bánh cuốn nóng bên nhà. Có lần anh chị rủ chúng tôi đi hái đọt choại trong rừng núi. Ngộ ghê chưa, nơi đây là xứ lạnh mà cũng có đọt choại y như ở Cà Mau, U Minh, Rạch Giá... Chuyện khó tin mà có thiệt. Đọt choại th́ tôi đọc thấy nhiều trong các tiểu thuyết đồng quê nhưng chưa biết h́nh dáng ra sao. Lần đầu tiên trong đời tới lúc qua Québec tôi mới biết, trong vùng rừng rậm ẩm ướt śnh lầy miệt Sainte-Agathe, Sainte-Adèle dây choại được mọc tràn lan, nhiều lắm. Rau nầy thuộc loại dây mọc dài trên cả chục thước, lá thuộc loại dương xỉ và đọt tươi xanh non uốn cong tṛn lại giống đầu nhạc cụ vĩ cầm. V́ mọc hoang trong rừng nên không sợ nhiễm thuốc trừ sâu, tôi ham quá nên hái cả bao đầy. Vị ngọt thanh ḍn ḍn và hơi chát, có thể nấu canh, luộc hoặc xào....

 

 

Nh́n bao quát đám rau choại nầy tôi mừng lắm và yên tâm. Nói ra th́ thiệt t́nh xấu hổ. Lúc đó vợ chồng tôi vừa vượt biên bên đảo Mă Lai mới qua, nhớ lại những gian nan vất vả ở đảo hoang mà giựt ḿnh. Cũng may là không bị băo tố, cướp bóc,... chỉ bị đói vài ngày, đến khi Liên Hiệp Quốc biết được kịp thời cứu trợ. Lúc đói, tôi suy nghĩ đủ cách như bắt cá, bắt đồn đột, cạy hàu vách đá và hái dừa để vợ con sống sót qua ngày. Cuộc đời thu gọn chỉ có bấy nhiêu. C̣n bây giờ th́ khỏe quá rồi. Nghĩ tới nghĩ lui, nếu bất chợt xảy ra điều ǵ trắc trở đến mấy cũng không cần phải lo. Ở xứ Québec nầy cái ǵ cũng rẻ quá, một bao khoai tây mười cân thiệt bự chỉ có một đồng, c̣n đầu cá, chưn gà, cánh gà th́ tiệm cho không, ngoài cửa để đầy, ai muốn lấy bao nhiêu th́ lấy. Vậy th́ mỗi bữa tôi sẽ vô rừng hái đọt choại rồi kho, xào, nấu canh với chưn gà, cánh gà, đầu cá...làm sao mà chết đói cho được. C̣n quần áo th́ nhà thờ nào cũng bày ra như tiệm tạp hóa, để từng hàng kệ dài, cũng cho không! Vui ơi là vui, c̣n lo sợ ǵ nữa. Canada đúng là xứ sở thiên đường! Sau nầy thỉnh thoảng tôi để ư thấy vài nhà vườn người Ư có bày bán rau đọt choại (fiddlehead - crosse fougere, têtes de violon) ở khu chợ nông sản trên đường Jean Talon, Montreal)

Nhớ vào mùa Giáng Sinh năm ấy, chúng tôi được anh Mạnh và chị Hạnh mời ăn réveillon tại nhà. Bạn bè chừng năm sáu cặp. Người nào người nấy quần là áo lượt, mặt mày vui tuơi. Thức ăn đầy một bàn, các loại rượu đỏ trắng có đủ, ly tách bóng loáng, đèn nến sáng choang, tất cả ch́m trong tiếng nhạc Giáng Sinh d́u dặt. Chị Hạnh nấu đồ ăn là số một, tôi lại ham ăn nên hầu như không nói một tiếng nào. Mà đâu phải chỉ có ḿnh tôi, ai ai cũng hào hứng ăn uống tận t́nh. Món ăn ngon thiệt là ngon.

Coi đi coi lại chỉ có thằng Bi là bỏ đũa sớm nhứt. Lúc đó Tâm Bi mới chừng ba bốn tuổi. Nó tuột xuống chiếc ghế dành riêng cho con nít và chạy lon ton chơi trong pḥng, bên gốc thông Noel và các gói quà chất đầy phía dưới. Tôi yên tâm, ăn tiếp món ăn nửa chừng. Đến một lúc tôi ngẩng đầu lên th́ thấy Bi đương săm soi hai con chim được chưng bày trên tủ rượu ở pḥng khách. Tôi nhớ rồi, hai con chim bồ câu lông trắng mịn châu đầu ríu rít nhau nầy được đặt trên bánh cưới vào mùa hè vừa qua lúc đám cưới anh Mạnh và chị Hạnh. Bây giờ nó được anh chị đem về đặt trên tủ rượu kỷ niệm lễ thành hôn của đôi uyên ương.

Thằng Bi đứng một hồi nh́n ngắm đôi chim, tay chưn con nít đâu chịu để yên. Nó rờ tới rờ lui, thấy vậy tôi sợ quá bèn la lớn:

-Bi, Bi, con đừng rờ con chim cô Hạnh!

Câu nói vừa thoát ra khỏi miệng, tôi quê quá sững sờ im bặt. Mà đâu phải chỉ có ḿnh tôi. Cô Hạnh, anh Mạnh mặt cứng trơ ra. Cả đám bạn bè đều ngừng đũa. Không ai nói thêm một lời nào. Không gian im lặng ngang xương. Tôi suốt đời không thể nào quên được Giáng Sinh năm đó.

Bạn ơi, tôi nói đúng hay sai, đến bây giờ là trên bốn mươi năm rồi, tôi cũng không biết sao nữa. Lời nói đă thốt ra, làm sao mà lấy lại cho được. Tôi là một ông giáo lại là một nhà nho, đă có lần ăn nói hàm hồ như vậy đó với một người bạn thật ḷng quí mến.

Anh Luân Hoán ơi, chuyện của tôi và anh đều là chuyện chim. Nhưng chim của anh và chim của tôi khác nhau xa phải không. Nhưng có điều anh khoe là đúng, c̣n tôi giấu cũng là đúng, phải không.
 

VƠ KỲ ĐIỀN,

Brossard, le 12 dec 2002

 

 

art2all.net